Nazir: Uşaqlar, pensiyaçılar, əlilliyi olanlar, əmək qabiliyyəti olmayan şəxslər, işsizlər dövlət tərəfindən icbari tibbi sığorta olunacaq

Maliyyə naziri Sahil Babayev Milli Məclisdə "Azərbaycan Respublikasının 2026-cı il dövlət büdcəsi haqqında" qanun layihəsinin ikinci oxunuşda müzakirəsi zamanı ölkədə icbari tibbi sığortanın əhatə dairəsi barədə ətraflı məlumat verib. Nazir bildirdi ki, sığorta sistemi əhalinin böyük bir hissəsini, o cümlədən sosial cəhətdən həssas qrupları əhatə edəcək. Qanun layihəsinə əsasən, uşaqlar, pensiyaçılar, əlilliyi olanlar, əmək qabiliyyəti olmayan şəxslər və işsizlər kimi kateqoriyalardan olan vətəndaşlar dövlət tərəfindən icbari tibbi sığorta olunacaqlar.

Nazir qeyd etdi ki, növbəti ilin büdcəsində bu məqsəd üçün 900 milyon manat vəsait ayrılıb. Bu məbləğ təqribən 7,3-7,5 milyon insanın sığorta haqqını ödəməyə imkan verir. Bu sistem çərçivəsində, əlavə olaraq, muzdlu əmək müqaviləsi ilə çalışan təqribən 2 milyon insanın sığortası işçi və işəgötürən tərəfindən, fərdi sahibkarların sığortası isə özləri tərəfindən qarşılanır. Bu yolla əhalinin minimum 95%-i tibbi sığorta ilə tam şəkildə əhatə olunacaq. Nazir vurğulayıb ki, bu yenilik əhalinin sosial sığorta ilə əhatə olunması istiqamətində növbəti, güzəştli və müsbət bir addımdır.

Bəs kimlər bu əhatə dairəsindən kənarda qalır? Yalnız işləyən, gəliri olan, lakin bu gəliri gizlədən, yəni qeyri-formal məşğul olan şəxslər kənarda qalır. Qeyri-formal fəaliyyət qanunvericiliklə qadağan edildiyindən, yalnız qanun pozuntusu ilə fəaliyyət göstərən insanlar öz sığorta haqlarını özləri ödəmək məcburiyyətində qalacaqlar. Belə şəxslərin müəyyən edilməsi üçün xüsusi qaydalar işlənib hazırlanacaq, müəyyən edilmə meyarları da elektron şəkildə olacaq. Fərdiləşmiş məlumatlar və şəxsiyyət vəsiqəsinin nömrəsi əsasında həmin insanların hansı kateqoriyalara düşdüyü müəyyən edilir. Qeyri-formal işləyən şəxslər sığortadan kənar qalmır; onlar üçün də bir dəfə sığorta haqqı ödəməklə istənilən məbləğdə tibbi xidmətdən yararlanmaq imkanı yaradılır.

“Tibbi sığorta haqqında” qanuna təklif edilən dəyişikliyə görə, qeyri-formal məşğulluğun təsir dairəsinə düşən şəxslər icbari tibbi sığorta üzrə sığortalı qismində özləri çıxış edəcəklər. Onlar müvafiq orqan tərəfindən müəyyən edilən məbləğdə sığorta haqları ödəməlidirlər. Əgər ödəmə öhdəliyi təqvim ili ərzində yaranarsa, sığorta haqqı 12-yə bölünərək, öhdəliyin yarandığı aydan ilin sonunadək qalan ayların sayına vurulmaqla hesablanır. Bu şəxslər tərəfindən sığorta haqqının ödənilmə müddətləri pozulduqda, müəyyən olunmuş sığorta haqqının 10 faizi həcmində əlavə sığorta haqqı ödəməlidirlər. Qeyri-formal məşğulluq dedikdə, Əmək Məcəlləsinə uyğun müqavilə və ya Mülki Məcəlləyə uyğun mülki hüquqi müqavilə olmadan fəaliyyət göstərmək, eləcə də Vergi Məcəlləsinə uyğun rəsmiləşdirilmədən sahibkarlıq fəaliyyətini həyata keçirmək nəzərdə tutulur.