Braziliyada satılan oyuncaqlarda zəhərli metallar tapıldı: Uşaqların sağlamlığı təhlükədə

San-Paulu Universiteti (USP) və Alfenas Federal Universitetinin (UNIFAL) tədqiqatçıları Braziliyada satılan plastik oyuncaqlarda ciddi miqdarda təhlükəli kimyəvi maddələr aşkar ediblər. Komanda həm idxal olunan, həm də yerli istehsal olan 70 məhsulu araşdıraraq ölkədə oyuncaqlardakı kimyəvi çirklənmə ilə bağlı indiyə qədər aparılmış ən genişmiqyaslı tədqiqatı həyata keçirib. Alimlərin əldə etdiyi nəticələr göstərir ki, bazarda geniş yayılmış bu oyuncaqların çoxu Braziliyanın Milli Metrologiya, Keyfiyyət və Texnologiya İnstitutu (INMETRO) və Avropa İttifaqı tərəfindən müəyyən edilmiş təhlükəsizlik tələblərinə cavab vermir. Ən narahatedici pozuntular barium elementi ilə bağlı olub. Təhlil edilən nümunələrin 44.3%-də bariumun səviyyəsi icazə verilən həddi aşaraq bəzi hallarda normal limitdən 15 dəfəyə qədər çox çıxıb. Unutmaq olmaz ki, bu elementə məruz qalmaq ürək və sinir sistemində ciddi problemlərə, o cümlədən aritmiyaya və iflicə səbəb ola bilər.

Tədqiqat zamanı aparılan analizlər qurğuşun, xrom və sürmə (antimon) elementlərinin də yüksək miqdarda olduğunu aşkarlayıb. Uşaqlarda sağalmaz nevroloji zədələr, yaddaş problemləri və İQ-nun azalması ilə əlaqəli olan qurğuşun, nümunələrin 32.9%-də normadan artıq çıxıb və bəzi hallarda qəbul edilən sərhəddən təxminən dörd dəfə yuxarı olub. Mədə-bağırsaq problemlərini yarada bilən sürmə (antimon) oyuncaqların 24.3%-də, kanserogen kimi tanınan xrom isə 20%-də təhlükəli səviyyədə mövcud idi. Tədqiqatçı Bruno Alves Roça bildirir ki, bu rəqəmlər çoxsaylı çirklənmə və nəzarətin zəifliyi ilə bağlı narahatedici bir mənzərəni ortaya qoyur. Buna görə də, o, xüsusən idxal edilən məhsullar üçün müntəzəm laboratoriya analizləri, məhsulun istehsal prosesinin izlənilməsi və daha sərt sertifikatlaşdırma kimi ciddi icra tədbirlərinin tətbiq edilməsini təklif edir. Tədqiqatçılar bazarı daha dolğun əks etdirmək üçün müxtəlif sosial-iqtisadi təbəqələrdən olan ailələr üçün nəzərdə tutulmuş oyuncaqları seçiblər. Onlar xüsusilə 0-12 yaşlı uşaqlar üçün nəzərdə tutulan, ağızla kəşfiyyata uyğun formalı məhsulları götürüblər ki, bu da zəhərli maddələrə məruz qalma riskini artırır.

Alimlər metalların və qeyri-metalların miqdarını ölçmək üçün induktiv birləşmiş plazma kütlə spektrometriyası (ICP-MS) üsulundan istifadə ediblər. Kimyəvi maddələrin uşağın tüpürcəyi ilə təmasda olduqda necə xaric ola biləcəyini simulyasiya etmək məqsədilə mikrodalğalı turşu həzmi (acid digestion) üsuluna baş vurulub. Bu yanaşma gümüş, alüminium, arsen, barium, berillium, kadmium, xrom, qurğuşun, civə, nikel və sink daxil olmaqla, cəmi 21 zəhərli elementin mövcudluğunu aşkar etdi. Mədə şirəsinə məruz qaldıqda maddənin nə qədərinin sərbəst buraxıldığını göstərən çıxarılma dərəcələri 0.11%-dən 7.33%-ə qədər dəyişirdi. Roça qeyd edir ki, bu rəqəmlər ümumi çirkləndiricilərin kiçik bir hissəsinin xaric olduğunu göstərsə də, bir çox nümunələrdə aşkar edilən yüksək ümumi konsentrasiyalar səbəbindən sağlamlıq narahatlığını aradan qaldırmır. Əlavə olaraq, araşdırma çirklənmənin istehsal zəncirinə necə daxil olmasına dair ipucları da verdi: nikel, kobalt və manqan arasındakı əlaqələr ortaq istehsal mənbəyini, bej rəngli oyuncaqlardakı daha yüksək metal konsentrasiyaları isə boya təchizatçısından qaynaqlanan problemi göstərir. Roça bu həyəcanverici nəticələrin uşaqların sağlamlığını qorumaq üçün təcili tədbirlərin zəruriliyini bir daha təsdiqlədiyini bildirərək sözlərini yekunlaşdırır.