Avropa İttifaqında təbii qazın qiyməti kəskin azalıb

Avropa İttifaqında (Aİ) təbii qazın qiyməti bu ilin birinci yarısında əhəmiyyətli dərəcədə, 8,1 faiz azalıb. Aİ-nin Statistika İdarəsinin (Eurostat) məlumatına görə, 100 kVt-saat qazın orta qiyməti altı ay ərzində 12,44 avrodan 11,43 avroya düşdü. Bu ucuzlaşma istehlakçılar üçün ilin əvvəlində müsbət xəbər oldu. Lakin, qazın yekun qiymətində vergi və rüsumların payı da artıb. 2023-cü ilin ikinci yarısında 30 faiz təşkil edən bu pay, 2024-cü ilin ilk yarısında 31,1 faizə qalxdı. Bu dəyişiklik hökumətlərin əvvəlki dövrlərdə tətbiq etdiyi vergi endirimləri və subsidiya mexanizmlərini tədricən azaltdığını göstərir. Beləliklə, qazın əsas qiymətinin düşməsinə baxmayaraq, istehlakçılar vergi yükünün yüksəldiyini hiss edirlər.

Aİ məkanında təbii qaz üçün ən yüksək və ən aşağı mütləq qiymətlər arasında böyük fərqlər var. İsveç 100 kVt-saat üçün 21,30 avro qiymətlə ən baha təbii qazı təklif edən ölkə olaraq qeydə alınıb. Bu siyahıda sonrakı yerlərdə Niderland (16,17 avro) və Danimarka (13,06 avro) gəlir. Əksinə, qiymətlərin ən aşağı olduğu ölkə Macarıstandır. Macarıstanda qazın qiyməti cəmi 3,07 avrodur. Xorvatiya (4,61 avro) və Rumıniya (5,59 avro) da ən ucuz qiymətləri nümayiş etdirir. Bu cür böyük qiymət fərqləri Avropa İttifaqı daxilində enerji siyasətlərinin və tənzimləmə yanaşmalarının nə qədər fərqli olduğunu bir daha göstərir.

Ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə bəzi üzv dövlətlərdə qiymətlər milli valyutada kəskin dəyişib. Ümumi Aİ azalması tendensiyasına zidd gedərək, ən böyük qiymət artımı Estoniyada (+23,9 faiz), Bolqarıstanda (+23,6 faiz) və İsveçdə (+20,9 faiz) müşahidə olunub. Bu ölkələrdə qaz xərcləri əhəmiyyətli dərəcədə artıb. Digər tərəfdən, Sloveniya (-12,7 faiz), Avstriya (-11,5 faiz) və Çexiya (-10,9 faiz) qaz qiymətlərini ən çox azaldan ölkələrdir. Bu fərqli dinamika regionda enerji bazarının stabilləşməsinin ölkələr arasında fərqli sürətlə irəlilədiyini və qiymət tənzimləmələrinin müxtəlif nəticələr verdiyini göstərir.