KİV: Çin gəmiləri Yaponiyanın ərazi sularına daxil olub

Çinə məxsus bir neçə gəmi Yaponiyanın Şərqi Çin dənizində nəzarət etdiyi sulardan keçib. Bu hadisə Tokio ilə Pekin arasında artan gərginlik fonunda baş verdi. Gərginlik Yaponiyanın Baş naziri Sanae Takaitinin Tayvanla əlaqədar verdiyi açıqlamalardan sonra yaranmışdı. Noyabrın 16-sı səhər saatlarında Çinin dörd silahlı sahil mühafizə gəmisi Yaponiyanın ərazi sularına daxil oldu.

Yaponiyanın sahil mühafizə xidməti bu hərəkətlə bağlı məlumat yaydı. Onlar bildirirlər ki, gəmilər bundan əvvəl mübahisəli sayılan Senkaku adalarının ətrafında hərəkət edirdilər. Çin bu adaları Dyaoyudao adlandırır. Pekin hökuməti isə bu hərəkətin öz tərəfindən mübahisəli sularda ərazi hüquqlarının qorunması çərçivəsində həyata keçirilən adi patrul xidməti olduğunu açıqladı. Bu cür dəniz patrul fəaliyyətləri bölgədəki hərbi vəziyyəti tez-tez gərginləşdirir, tərəflərin bölgədəki mövqelərini nümayiş etdirir.

Hazırkı diplomatik qalmaqalın kökü Yaponiyanın Baş nazirinin əvvəlki bəyanatlarına gedib çıxır. Baş nazir bildirmişdi ki, Tayvanla bağlı münaqişədə hərbi güc tətbiq edilərsə, Tokio bunu "yaşama təhlükəsi yaradan vəziyyət" kimi qiymətləndirə bilər. Bu təsnifat Yaponiyaya hüquqi əsas verir. Əgər belə bir təhlükə yaranarsa, ölkə müdaxilə etmək imkanı qazanır. Bu açıqlama regional sülhün vəziyyəti ilə bağlı narahatlıqları artıraraq iki böyük Asiya ölkəsi arasında münasibətləri kəskinləşdirib. Çin gəmilərinin ərazi sularına daxil olması isə bu diplomatik mübahisəni daha da dərinləşdirir.