"Moody's" Azərbaycanın bank sektorunda mümkün dəyişikliklər barədə proqnozunu verib

“Moody’s” reytinq agentliyi yaxın 12-18 ay ərzində Azərbaycanın bank sektorunun strukturunda əhəmiyyətli dəyişikliklər gözləmir. Bu sabitlik bankların sayında son illərdə müşahidə olunan azalmanın davamı kimi qiymətləndirilir. Hazırda, 2025-ci ilin sentyabr ayına olan məlumata görə, ölkədə 22 bank fəaliyyət göstərir. Müqayisə üçün qeyd edək ki, 2020-ci ilin sonunda bu rəqəm 26 idi.

Moody’s hesabatına görə, sektor yüksək dərəcədə konsentrasiya olunmuş vəziyyətdə qalır. Ən böyük dörd bank 2025-ci ilin ortalarına ümumi bazar payının 69 faizini əlində saxlayırdı. Bu, bank sisteminin əsasən az sayda böyük oyunçunun dominantlığı altında olduğunu göstərir. Agentlik, eyni zamanda, Azərbaycanın bankları üçün maliyyələşmə şərtlərinin depozitlərin yüksək dollarlaşması ilə məhdudlaşdığını bildirir. Yüksək dollarlaşma müştəri depozit bazasının qeyri-sabit və həssas olmasına gətirib çıxarır. Həmçinin bu amil topdansatış kapital bazarlarına nisbətən daha baha çıxışa səbəb olur.

Xarici valyutada olan depozitlərin payı hələ də MDB regionunda ən yüksək göstəricilərdən biri olaraq qalır. Bununla belə, müsbət dinamika müşahidə olunur. 2020-ci ildə ümumi depozitlərin 56 faizini təşkil edən bu pay, 2025-ci ilin sentyabr ayına 38 faizə düşüb. Bu azalma depozitlərin tədricən dollarsızlaşdırılması prosesini əks etdirir. Dövlət dəstəyi ilə birlikdə bu proses nəticəsində manatla likvidlik səviyyəsi yaxşılaşmışdır. Analitiklər deyir ki, depozitlərin dollarsızlaşması bank sisteminin uzunmüddətli sabitliyi üçün vacibdir.

Müştəri depozitləri Azərbaycan banklarının əsas maliyyələşmə mənbəyidir. 2025-ci ilin sentyabr ayına olan vəziyyətə görə, bu depozitlər sistem üzrə bütün öhdəliklərin təxminən 75 faizini təşkil edirdi. Depozitlərdən sonra ikinci gələn mənbə maliyyə institutlarından alınan kreditlərdir. Bankların topdansatış bazarından və transsərhəd maliyyələşmədən asılılığının məhdud olması təkrar maliyyələşmə risklərini aşağı salır. Bundan əlavə, bank sisteminin aktivlərinin təxminən 39 faizi likvid formada olub. Bura nağd vəsaitlər, dövlət borc qiymətli kağızlarına yatırımlar daxildir. Bu yüksək likvid aktivlər göstəricisi bank sistemi üçün xarici şoklara qarşı güclü bir bufer yaradır.