Prezident İlham Əliyev Bakıda III beynəlxalq konfransın iştirakçılarına müraciət ünvanlayıb

Prezident İlham Əliyev Bakıda keçirilən “Mədəni irs və qayıdış hüququ: Ermənistandan didərgin salınmış azərbaycanlıların mədəni irsinin bərpası – ədalətə, barışığa və sülhə aparan yol kimi” mövzusunda III beynəlxalq konfransın iştirakçılarına müraciət ünvanladı. O, konfrans iştirakçılarını ürəkdən salamlayaraq, tədbirin mədəni irsin qorunması və qayıdış hüququnun bərqərar olması yolunda atılan addımların vacibliyini vurğuladı.

Prezident qeyd etdi ki, Qədim dövlətçilik və mədəniyyət tarixinə malik Azərbaycan xalqı son iki əsrdə dəfələrlə böyük məhrumiyyətlər, deportasiyalar və soyqırımları ilə üz-üzə qaldı. Ermənilərin Azərbaycanın əzəli torpaqlarına köçürülməsindən sonra, xüsusən 1905–1907, 1918–1921, 1948–1953 və 1987–1991-ci illərdə azərbaycanlılara qarşı törədilən qırğınlar və qanunsuz köçürmələr nəticəsində yüz minlərlə soydaşımız öz doğma yurdunu tərk etməyə məcbur oldu və Azərbaycana sığındı. Bu konfrans, məhz bu tarixi ədalətsizliklərə cavab axtarır və qayıdış hüququnu sülh yolu ilə təmin etməyi hədəfləyir.

Ermənistan ərazisində yaşamış azərbaycanlıların dağlıq bölgələrdən daha isti iqlimi olan yerlərə zorla köçürülməsi, onların illərlə qurub-yaratdıqları mülkiyyətin ələ keçirilməsi, maddi-mədəniyyət nümunələrinin dağıdılması və özgəninkiləşdirilməsi bu gün mötəbər sənədlərlə sübut edilən tarixi faktlardır. Ermənistan tarixən Qərbi Azərbaycanda yaşamış azərbaycanlıların zəngin maddi və qeyri-maddi mədəni irsini, müqəddəs inanc yerlərini, qəbiristanlıqlarını məhv edərək Azərbaycan xalqının izlərini silmək məqsədi güdüb. Ermənilərin azərbaycanlılara qarşı törətdiyi insanlıq əleyhinə cinayətlərin beynəlxalq hüquq müstəvisində qiymətləndirilməsi üçün lazımi addımlar atılması və beynəlxalq ictimaiyyətin bu məsələdə dəstəyi xüsusilə əhəmiyyətlidir. Qayıdış hüququnun təmin edilməsi təkcə fiziki dönüş deyil, həm də toplumun mənəvi bütövlüyünün, mədəni irsinin və tarixi yaddaşının bərpası deməkdir.

Bu gün Ermənistandan zorla çıxarılmış azərbaycanlıların qayıdışının Ümumdünya İnsan Hüquqları Bəyannaməsində və digər mühüm beynəlxalq aktlarda təsbit olunmuş hüquqlar çərçivəsində təmin edilməsi çox vacibdir. Mədəni irsin bərpası və qorunması ilə bağlı BMT-nin ixtisaslaşmış qurumlarının iştirakı ilə prosesin başlaması üçün səylərin artırılması tələb olunur. Ermənistandakı Azərbaycan mədəni irsinin bərpası və qorunması Azərbaycan xalqının qanuni tələbi olmaqla yanaşı, ümumbəşəri dəyərlərə hörməti ifadə edir və düşmənçilik səhifəsinin qapanması üçün zəruridir. Qərbi Azərbaycan İcmasının təmkinli, konstruktiv yanaşması, onların barışıq və dialoqa açıq olması təqdirəlayiqdir. Bu icma öz fəaliyyətini beynəlxalq hüquqa uyğun qurur və dövlətlərin ərazi bütövlüyünə hörmət edir.

Prezident 2025-ci il avqustun 8-də Vaşinqtonda Amerika Birləşmiş Ştatlarının vasitəçiliyi ilə Azərbaycan və Ermənistanın bir araya gəlməsi, Birgə Bəyannamənin imzalanması və sülh sazişi layihəsinin paraflanması hadisəsinə toxundu. Bu hadisə hər iki xalqın gələcək birgəyaşayışının təmin olunması üçün böyük ümid yaradır. İnanırıq ki, Qərbi Azərbaycan İcmasının sülhsevər üzvləri öz ata-baba yurdlarına qayıdacaq və xalqlarımız arasında mehriban qonşuluq münasibətləri yaranacaqdır. Dövlət başçısı beynəlxalq platformaya çevrilən bu ənənəvi konfransın işinə uğurlar arzuladı, keçirilən müzakirələrin soydaşlarımızın doğma torpaqlarına təhlükəsiz və ləyaqətli şəkildə, sülh yolu ilə qayıdışına mühüm töhfə verəcəyinə əminliyini bildirdi.