Psixiatr Nadir İsmayılov: Bizim müəllimlər akademiklər idi, indikilər dünənin uşaqlarıdır - MÜSAHİBƏ - VİDEO

Azərbaycan Psixiatriya Assosiasiyasının prezidenti, respublikanın keçmiş baş psixiatrı, professor Nadir İsmayılov 88 yaşında olmasına baxmayaraq, aktiv fəaliyyətini davam etdirir. O, hər gün pasiyent qəbul edir və Azərbaycan Tibb Universitetinin tələbələrinə mühazirələr oxuyur. Professor psixi sağlamlıq haqqında danışarkən, günümüzdə bu xəstəliklər üçün diaqnoz qoymağın çətinliyini dilə gətirir. O bildirir ki, psixiatriyada obyektiv müayinə üsulları yoxdur; diaqnoz ancaq söhbətlə qoyulur. Təcrübə sayəsində adətən 15-20 dəqiqə söhbət diaqnoz üçün kifayət edir. Professorun sözlərinə görə, düzgün dərman müalicəsi nəticəsində psixi problemi olanları cəmiyyətdə fərqləndirmək qeyri-mümkündür. Bəzi xəstəliklərin (məsələn, şizofreniya) sayı əvvəlki illərlə eyni səviyyədə qalsa da, narkomaniya, depressiya və nevrozlar kimi hallar artıb. Şizofreniya əsasən 17-25 yaş arasında ortaya çıxır və müalicəsi olsa da, tam sağalma yoxdur, sadəcə remissiya dövrləri yaşanır. Psixi xəstələrin 90 faizindən çoxu xəstəxana şəraiti yerinə evdə, ambulator qaydada müalicə alır. Professor rayonlarda kadr çatışmazlığı olduğunu da söyləyir, çünki Bakıdan kənar yerlərdə 100 xəstəyə bir psixiatr düşür.

Nadir İsmayılov artan psixi problemlərin, xüsusən də depressiyanın səbəbini həyat şəraiti və sosial mühit ilə əlaqələndirir. O, depressiyanın bütün formalarının xəstəlik olduğunu vurğulayır. Əsas əlamətlərə özünə qapanmaq, əhval-ruhiyyənin və iş qabiliyyətinin düşməsi, yuxu pozulması və yanlış fikirlərin yaranması daxildir. O, depressiyanın müəyyən edilməsi üçün 10 sualdan istifadə etdiyini və onlardan altısına "hə" cavabı alınarsa, diaqnozun təsdiqləndiyini bildirir. Həkimin yanına gələn 10 pasiyentdən təxminən altısı depressiyadan əziyyət çəkir. Depressiya zamanı söhbətin rolu azdır, əsasən dərman müalicəsi vacibdir. Professorun xüsusi müalicə metodları, o cümlədən qanın yuyulması və yuxunun korreksiyası sayəsində pasiyentlərin 10 günə vəziyyətdən çıxa bildiyini söyləyir. O, həmçinin yaddaş zəifliyinin psixi xəstəliyə dəlalət etməyə biləcəyini, bunun daha çox müasir həyat tərzi, sosial durum, həmçinin içki və siqaretin təsiri ilə bağlı olduğunu qeyd edir. Sosial şəbəkə asılılığı isə psixoterapiya və dərman müalicəsi ilə aradan qaldırıla bilən bir problemdir.

Professor İsmayılov özünün ixtisaslaşdığı sahə olan hipnoz metoduna da geniş yer ayırır. Hipnozla hələ ikinci kursda oxuyarkən maraqlanmağa başladığını və ömrünün böyük hissəsini buna həsr etdiyini deyir. O, hipnozun bir çox texnikası olduğunu, hətta 5 saniyəyə belə bu vəziyyətə salmağın mümkünlüyünü bildirir. O, hipnoz seansları zamanı musiqidən və təlqindən istifadə edir. Hipnoz yuxusunda olan zaman deyilən hər söz beynə yazılır və beyn ona əməl edir. Azərbaycanda hipnozu yüksək səviyyədə bacaran 3-4 nəfər var. Professor İsmayılov 89-91-ci illərdə qrup halında hipnoz seansları keçirdiyini xatırlayır. O, tibb təhsilindəki dəyişikliklərdən narazılığını da gizlətmir. Əvvəlki ATU müəllimləri (Topçubaşov, Balakişiyev, Mahmudbəyov) akademiklər idi. İndi isə müəllimlər "dünənki uşaqlar"dır. O, xaricdə professorların 40 min avro maaş aldığı halda, bizdə professor maaşının 2 min manat civarında olduğunu və bunun təhsilin keyfiyyətinə təsir etdiyini bildirir.

Nadir İsmayılov həm də şəxsi həyatı və uzun ömürlülüyünün sirri barədə məlumat verir. O, Cəbrayılın Qalalı məhəlləsindəndir. Torpaqlar işğaldan azad olunduqdan sonra iki dəfə Cəbrayıla səfər edib, lakin evlərinin uçurulduğunu görüb. Psixiatriya onların ailəsinin ənənəsi halını alıb; oğlu, nəvəsi və digər qohumları daxil olmaqla, altı psixiatr var. Professor 88 yaşında hələ də fəal işləyir. O, məhz işləməyin onu gümrah saxladığını və işləməsə çox darıxacağını söyləyir. Uzunömürlü olmağın əsas sirri barədə soruşulduqda, o, normal yaşamağı, kökəlməməyi, pis vərdişlərdən uzaq durmağı, düzgün qidalanmağı (gündə iki dəfə yemək, günorta meyvə və tərəvəzlə kifayətlənmək, az çörək yemək), hər gün 4 kilometr gəzməyi və bir saat idman etməyi məsləhət görür. Professor həm də şeirlər yazır və "Şeir dəftərim" adlı bir kitabı işıq üzü görüb.