Qlobal temperatur kritik həddi aşır - Dünyanı nə gözləyir?

BMT-nin Baş katibi Antonio Quterreşin xəbərdarlığına görə, qlobal temperaturun 1,5 dərəcəni aşması böyük bir fəlakətə səbəb ola bilər. Aparılan tədqiqatlar göstərir ki, 2030-cu illərin əvvəllərində bu 1,5°C Selsi artım həddinin aşılması qaçılmaz görünür. Bir çoxları iqlim dəyişikliyi zamanı sadəcə isti temperaturlar olduğunu düşünür. Ancaq meteoroloq Cavid Hüseynovun sözlərinə görə, temperaturun yüksəlməsi hekayənin yalnız başlanğıcıdır.

Yer kürəsi vahid bir sistem təşkil edir, buna görə də hər hansı bir yerdə baş verən dəyişikliklər bütün digər komponentlərə müxtəlif yollarla təsir göstərir. İqlim dəyişikliyinin mənfi təzahürlərinə güclü quraqlıqlar, su qıtlığı, şiddətli yanğınlar və fəlakətli tufanlar daxildir. Həmçinin, okean səviyyəsinin dəyişməsi və qütb buzlaqlarının əriməsi bu prosesin tərkib hissəsidir. Təbii bitki örtüyünün və ekoloji tarazlığın pozulması da iqlim dəyişikliyinin yaratdığı mənfi təsirlərdəndir. Bu proses kənd təsərrüfatına da təsir edir; əksər meyvə bitkilərində yüksək temperatur vegetativ fazanı azaltmaqla çiçəkləmə üçün tələb olunan gün intervalını qısaldır. **Qlobal temperaturun kritik həddi aşması** su ehtiyatlarımızdan biomüxtəlifliyin azalmasına qədər bütün həyatımıza təsir göstərəcək.

1,5°C həddinin aşılması su ehtiyatlarını azaltmaqla həyatımıza böyük təsir göstərə bilər. Yüksək temperatur, quraqlıq və su stresi fermerlər üçün böyük problemlər yaradır. Nəticədə, iqlim və hava şəraitindən asılı olan ərzaq təminatımız pisləşəcək. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) məlumatına görə, insan sağlamlığı üçün optimal temperatur 20-24°C-dir. Temperatur 26°C-dən yuxarı qalxdıqda narahatlıq yaranır. Okeanın temperaturu yüksəldikcə qasırğalar daha güclü və rütubətli olur. Quru şəraitin yaranması daha çox meşə yanğınlarına səbəb olur, bu da **bir çox sağlamlıq riski** yaradır. Daşqınlar isə su ilə yoluxan xəstəliklərin, yaralanmaların və kimyəvi təhlükələrin yayılmasına səbəb olur. Zərərvericilərin, məsələn, ağcaqanadların və gənələrin coğrafi diapazonu genişləndikcə, xəstəliklər də başqa yerlərə yayıla bilər.

Ekspertlər bildirirlər ki, iqlim dəyişikliyinin təsirlərini və şiddətini azaltmaq üçün hələ də vaxt mövcuddur. Ən pis nəticələrdən qaçmaq üçün istixana effekti yaradan emissiyaları mümkün qədər tez sıfıra endirmək lazımdır. Bu, istiləşmənin məhdudlaşdırılmasına kömək edəcək. Bu məqsədə çatmaq üçün yeni texnologiyaya və infrastruktura sərmayə qoyulmalıdır. Emissiyaların azaldılması həm də **insan sağlamlığına fayda** verəcək. Meşələr və okeanlar iqlimimizi tənzimləməkdə həyati əhəmiyyətli rol oynadığından, onların karbon dioksidi udmaq qabiliyyətinin artırılması da qlobal istiləşmənin dayandırılmasına yardım edə bilər.