ABŞ-ın F-35 Qərarı Yunanıstan və İsraildə Gərginlik Yaratdı: Tramp və Ərdoğanın Güclü Dostluğu Regionda Əks-səda Doğurdu

Amerika Birləşmiş Ştatlarının (ABŞ) F-35 qırıcı təyyarələri proqramı ilə bağlı verdiyi son bəyanat Yaxın Şərqdə və Aralıq dənizi regionunda güclü siyasi əks-səda doğurub. Bu açıqlama xüsusilə Türkiyənin əsas regional rəqibləri olan Yunanıstan və İsraildə böyük narahatlıqla qarşılanıb. Vaşinqtondan gələn hər hansı bir qərar, Ankara ilə əlaqədar olduğu üçün, regionun hərbi və strateji balansına təsir edə bilər. Qeyd etmək lazımdır ki, ABŞ-ın müdafiə sənayesi ilə bağlı verdiyi hər bir qərar həm NATO daxilindəki müttəfiqlərin, həm də region dövlətlərinin diqqət mərkəzində qalır.

Beynəlxalq media tərəfindən yayımlanan məlumatlarda, o dövrkü ABŞ Prezidenti Donald Tramp ilə Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan arasındakı şəxsi münasibətlərin xüsusi gücə malik olduğu vurğulanır. Mənbələr bu iki lider arasındakı dostluğun olduqca möhkəm olduğunu bildirirlər. Bu cür yüksək səviyyəli şəxsi əlaqələr, Türkiyənin F-35 proqramından kənarlaşdırılması və ya digər məsələlər ətrafındakı diplomatik gərginliyi idarə etməkdə vacib rol oynaya bilər. Bu güclü əlaqə, bəzi regional aktyorlar tərəfindən, Ankaranın lehinə qəbul edilə biləcək siyasi güzəştlərin göstəricisi kimi qiymətləndirilir.

Bu geosiyasi fon qarşısında, Yunanıstan və İsrail dairələrində böyük narazılıq yaşanır. Onlar ABŞ-Türkiyə münasibətlərindəki istiləşmənin özlərinin milli təhlükəsizlik maraqlarına zidd ola biləcəyindən ehtiyat edirlər. Afina və Təl-Əvivdən gələn səslər regiondakı ümumi gərginliyi ifadə edərək, vəziyyətin kritik olduğunu göstərir. Anonim mənbələr bildirir ki, region üçün "pis xəbərlər ardıcıl gəlməkdədir". Bu sitatlar ABŞ-ın Türkiyəyə qarşı siyasətində potensial yumşalma ehtimalının, bu iki ölkənin strateji hesablamalarını çətinləşdirdiyini göstərir. Onlar Türkiyənin hərbi imkanlarının inkişafının davam etməsini regional stabillik üçün uzunmüddətli risk kimi görürlər.