ABŞ İsrailə 30 Gün Vaxt Verdi, Makron: "Necə Yaranıldığını Unutma"

Orta Şərqdə müharibəni alovlandıran siyasəti həyata keçirən İsrailin ən böyük tərəfdarlarından biri olan ölkələrdən ciddi bəyanatlar gəldi. Bütün müharibə cinayətlərini törədən İsrailə ən böyük dəstək verən ABŞ, "insani yardımların qarşısını açın, əks halda bəzi hərbi yardımlar kəsilə bilər" xəbərdarlığı etdi. Fransa Prezidenti Makron da Netanyahuya İsrailin BMT qərarları ilə yarandığını xatırlatdı.

CNN-də yer alan məlumata görə, ABŞ Dövlət Katibi Antony Blinken və Müdafiə Naziri Lloyd Austin, İsrail Müdafiə Naziri Yoav Gallant və Strateji İşlər Naziri Ron Dermerə göndərdikləri birgə məktubda Tel-Avivdən Qəzzaya qida yardımlarının yolunun açılmasını tələb etdilər. 13 Oktyabr tarixli məktubda Qəzzadakı acınacaqlı insani vəziyyətin getdikcə pisləşdiyi və buraya yönələn insani yardımların qarşısının alınmaması lazım olduğu bildirilib.

ABŞ nazirləri, 30 gün ərzində Qəzzaya insani yardımların girişinin təmin edilməsi və bu yolla bölgədəki insani vəziyyətin yaxşılaşdırılması lazım olduğunu vurğuladılar. Əks halda, ABŞ Prezidenti Co Baydenin fevral ayında açıqladığı memoranduma uyğun olaraq, bunun müvafiq ABŞ qanunlarını pozduğu müəyyən edilməlidir.

ABŞ Xarici Yardımlar Qanununun 620 I bölməsinə əsasən, ABŞ administrasiyası, insani böhranın yaşandığı bölgələrə ilk növbədə qida və dərman da daxil olmaqla insani yardımların girişini maneə törədən ölkələrə qarşı silah yardımlarını dayandıra bilər.

Məktubda bu qanuna və Baydenin memorandumuna istinad edən Blinken və Austin, "Sizə, Qəzzadakı insani vəziyyətin getdikcə pisləşməsi ilə bağlı ABŞ administrasiyasının dərin narahatlığını bildirmək və bu ay ərzində hökumətinizdən bu vəziyyəti düzəldəcək təcili və davamlı addımlar atmanızı xahiş etmək üçün yazırıq." ifadəsini işlətmişlər. İsrailin Qəzzaya qida daşıyan yük maşınlarını qəsdən maneə törətdiyi göstəricilərə diqqət çəkən Blinken və Austin, gündə 350 yük maşınının Qəzzaya qida aparmasına icazə verilməsini tələb etdilər. Eyni məktubda, İsrailin Qəzzanın şimalından cənubuna zorla köçürmə kimi siyasət həyata keçirməməsi də vurğulanıb.

Fransa mətbuatında yer alan xəbərlərə görə, Makron kabinet iclasında İsrailə BMT qərarlarına əməl etməsi çağırışı edib. 29 Noyabr 1947-ci ildə İsrailin Filistin torpaqlarında yaradılmasına zəmin hazırlayan BMT-nin qərarına istinad edən Makron, "Bay Netanyahu, ölkəsinin BMT qərarı ilə yarandığını unutmamalıdır." ifadələrini işlədib. Makron, Livan və Qəzzaya hücumlar kontekstində İsrail hökumətinə "BMT qərarlarını gözdən salmanın vaxtı deyil." dedi.

İsrail Baş Nazirliyindən verilən yazılı açıqlamada, Makronun bəyanatına reaksiya verildi. İsrailin BMT qərarı ilə yaranmadığı iddia olunan açıqlamada, "Fransa Prezidentinə bir xatırlatma: İsrail dövlətini yaradan BMT qərarı deyil, Müstəqillik Müharibəsində qəhrəman döyüşçülərin qanı ilə qazanılan qələbə idi. Bu döyüşçülərin çoxu Holokostdan xilas olanlardı. Onların arasında Fransadakı Vişi rejimindən xilas olanlar da var idi." ifadələri işlədildi.

İsrail, Fransız əsgərlərinin xidmət etdiyi Birləşmiş Millətlər (BMT) Livan Müvəqqəti Sülhməramlı Qüvvələrinə (UNIFIL) hücum edib və Fransa İsrailin bu hücumlarla beynəlxalq hüququ "açıq şəkildə pozmasını" qınamışdı.

Makron və Netanyahu arasında İsrailə silah embarqosunun tətbiq edilməsi məsələsində də gərginlik yaşanmışdı. Makron, İsrailin Qəzzaya yönələn hücumlarında istifadə edəcəyi silahların göndərilməsini dayandırma çağırışı etmişdi. Netanyahu, Makronun bu bəyanatlarına reaksiya göstərərək, ilk növbədə İrana qarşı "sivilizasiya" uğrunda savaşdığını iddia edərək, Qərb liderlərinin İsrailə silah embarqosunun tətbiqi çağırışlarını "utancaqlıq" adlandırmışdı.

BMT 29 Noyabr 1947-ci il tarixli qərarı ilə tarixi Filistin torpaqlarının bölünməsi ilə bağlı qərar layihəsini qəbul etmiş və bu qərara əsasən, tarixi Filistin torpaqlarının %55-i yaradılacaq İsrail dövlətinə, %45-i isə Filistinə veriləcəyi proqnozlaşdırılmışdı.