Alman Mətbuatı: Türkiyədə Bahalıq İnsanları Əzir - Minimum Əmək Haqqı Nəyə Yetir?

Almaniyanın ictimai yayım təşkilatı ARD-nin "Tagesschau" proqramı Türkiyədəki yüksək inflyasiya və durmadan artan bahalıq mövzusuna toxunub. Dünyanın ən yüksək inflyasiya dərəcələrindən birinə sahib olan Türkiyədə, proqramın məlumatına görə, əhalinin böyük hissəsi ciddi dolanışıq çətinliyi yaşayır. Alman mətbuatı bildirir ki, ölkədə insanlar bahalığın altında əzilir və milyonlarla vətəndaş ayda yalnız bir dəfə ət yeyə bilir. Bu vəziyyət göstərir ki, əvvəllər adi sayılan qidalar artıq lüks məhsul səviyyəsinə yüksəlib. Lakin bütün bu iqtisadi sıxıntılara baxmayaraq, Türkiyədə genişmiqyaslı kütləvi etirazların olmamasının iki əsas səbəbi var. Bunlar "qorxu" və "güclü ailə həmrəyliyi" kimi göstərilir. Mütəxəssislər vurğulayırlar ki, bir çox ailə məhz bu həmrəylik və bir-birinə dəstək sayəsində çətinliklərdə ayaqda qala bilir.

Həyatın ağırlaşması barədə danışan vətəndaşlar mövcud maaşların gündəlik xərcləri ödəməyə yetmədiyini deyirlər. İstanbulda avtomobil dayanacağının 50 yaşlı gözətçisi Əhməd bunu təsdiqləyir. O, minimum əmək haqqının 22 min lirə olduğunu qeyd etsə də, bu rəqəmin sadəcə sığorta sənədlərində göstərildiyini bildirir. Əhməd deyir ki, "Bu ölkədə 22 min lirə nədir ki? Əslində bir az çox alırıq, amma yenə də kifayət deyil." Dörd nəfərlik ailəsini tək maaşla dolandıran çörəkçi Metin isə vəziyyətin nə qədər acınacaqlı olduğunu göstərir. O, ayda 50 min lirə qazandığını, lakin bu məbləğin yarısının kirayə xərclərinə getdiyini söyləyir. Metin əlavə edir: "Beş il əvvəl hər həftə ət ala bilirdik, indi isə süfrəmizə yalnız ayda bir dəfə gəlir. Ət artıq lüksə çevrilib." Səhər 5-dən axşam 7-yə qədər işləyən Metin, həyatının "yemək ye, yat, işə get" rejimindən ibarət olduğunu və bunun insana layiq bir həyat olmadığını ifadə edir.

İqtisadçılar ölkədə yaşanan yoxsullaşmanın dərinləşməsinə diqqət çəkirlər. İqtisadçı Onur Canakcı qeyd edir ki, minimum əmək haqqı artıq ortalama gəlir səviyyəsinə çevrilib. Əvvəllər orta gəlir qrupuna daxil olan əhali indi aşağı gəlir qrupuna düşüb, bu da cəmiyyətin ümumi yoxsullaşmasına gətirib çıxarıb. Bununla belə, o, insanların qorxu səbəbindən kütləvi şəkildə küçələrə çıxa bilmədiyini vurğulayır. Digər iqtisadçı Alp Erinç Yeldan isə böhranın yalnız pul siyasəti və inflyasiya ilə izah edilmədiyini bildirir. O, demokratiya və hüquq dövləti sahəsindəki problemlərin investorların etimadını tamamilə məhv etdiyini söyləyir. Yeldana görə, hökumətin məhkəmə qərarlarına tabe olmaması, jurnalistlərə qarşı açılan davalar və siyasi basqılar iqtisadiyyata birbaşa zərbə vurur. O, Türkiyənin iqtisadi cəhətdən bərpa olunmasının yalnız pul siyasətindən deyil, həm də "hüququn aliliyinə qayıdışdan" asılı olduğunu yekunlaşdırır.