Balıkəsirin Sındırqı Bölgəsində Zəlzələ Fırtınası Təhlükəsi: Mütəxəssis Yeni Təkanlar Barədə Xəbərdarlıq Etdi

Balıkəsirin Sındırqı rayonunda baş vermiş 6.1 bal gücündə zəlzələlərdən sonra bölgəyə gedən Dokkuz Eylül Universiteti (DEÜ) Zəlzələ Araşdırma və Tətbiq Mərkəzinin direktoru, professor doktor Həsən Sözbilir təhlükəli bir xəbərdarlıq edib. O bildirib ki, eyni gücdə, hətta 5 bala qədər çatan yeni zəlzələlər baş verə bilər. Professor həmçinin, son zəlzələdə orta və ciddi zərər görmüş binaların dərhal boşaldılmasının vacibliyini vurğulayıb. Onun sözlərinə görə, gələcəkdə baş verəcək kiçik təkanlar belə, bu binaların uçmasına səbəb ola bilər. Oktyabrın 27-də və avqustun 10-da Sındırqıda qeydə alınan 6.1 bal gücündə iki böyük zəlzələ İzmir, İstanbul, Bursa və ətraf şəhərlərdə də hiss edilmiş, nəticədə bəzi tikililər dağılmış, bir çoxu isə zərər görmüşdü. Bu hadisələrdən sonra Prof. Dr. Sözbilir rəhbərlik etdiyi qrupla birlikdə ərazidə geniş araşdırmalar aparıb.

Ərazidə aparılan geoloji tədqiqatlar zamanı maraqlı nəticələr əldə edilib. Prof. Dr. Sözbilir qeyd edib ki, Sındırqı rayonunun cənubundakı dağlıq ərazidə əvvəllər hərəkət etməmiş faylar aşkar edilib. Bu faylar milyon illər əvvəl aktiv olub, lakin son 10 min ildə fəaliyyətsiz ("ölü fay") hesab olunurdu. Lakin indi müşahidələr göstərir ki, məhz bu faylar zəlzələ yaradır. Sistem daxilində qərbdən şərqə doğru uzanan müxtəlif fay parçaları var. Onların hər biri 10-15 kilometr uzunluğundadır, bəziləri birləşərək 45 kilometrə qədər uzana bilir.

Mütəxəssis qeyd edib ki, baş verən iki böyük zəlzələ eyni fay zonası daxilində, lakin müstəqil seqmentlərdə reallaşıb. Əvvəlcə qərbdəki fay qırılıb, təxminən 2.5-3 ay sonra isə ondan 15 kilometr şərqdə yerləşən başqa bir fay aktivləşib. Eyni sistemin şərqə doğru davam edən hissələri də mövcuddur. Buna görə də, yaxın vaxtlarda eyni gücdə yeni zəlzələlərin inkişaf etmə ehtimalı böyükdür. Prof. Dr. Sözbilir həmçinin Simav fay zonasının ən qərbində yerləşən Sındırqı fayının cənubunda yeni aşkarlanan fayların dağlıq bölgədən düzənliyə doğru pilləvari şəkildə düzüldüyünü açıqlayıb. Bu faylar 750 metrlik yüksəklikdən 250 metrə qədər enir və aralarında 400-500 metrlik hündürlük fərqi olan beş fərqli pilləvarı quruluş müəyyən edilib.

Bölgədəki geotermal sistem də zəlzələ aktivliyinin davam etməsində rol oynayır. Emendere bölgəsində isti su mənbələri var və aktiv fay xətti məhz bu hissədən keçir. Professor izah edir ki, geotermal sistem və diri fayın eyni yerdə olması halında, zəlzələ fəaliyyəti dərhal bitmir. Bu səbəbdən bölgədə "zəlzələ fırtınası" aylarla davam edə bilər. Prof. Dr. Sözbilir Sındırqının tikili fondu ilə bağlı təcili tədbirlərin görülməsini tələb edir. İlk zəlzələdən sonra dağılan və ciddi zərər görən binaların boşaldılması sayəsində ikinci təkan zamanı insan tələfatı yaşanmayıb. Vətəndaşlar bu cür zədələnmiş binaların yaxınlığında olmaqdan və ya içində yaşamaqdan çəkinməlidirlər, çünki 5 bal gücündə gələcək zəlzələlər həmin binaları tamamilə məhv edə bilər.