İsraillə Ticarət İddiaları TBMM-də Gərginliyə Səbəb Oldu: Nazir Bolat və CHP Deputatı Ocaqlı Qarşıdurması

Türkiyə Böyük Millət Məclisinin (TBMM) Plan və Büdcə Komissiyasında Ticarət Nazirliyinin 2026-cı il büdcəsi müzakirə edilərkən, millət vəkili Tahsin Ocaqlı ilə Ticarət Naziri Ömər Bolat arasında İsraillə ticarət mövzusunda kəskin mübahisə yarandı. Komissiya AK Partiya Samsun millət vəkili Mehmet Muşun sədrliyi ilə toplanmışdı. Görüş zamanı Ocaqlı iqtidarı İsraillə gizli şəkildə ticarəti davam etdirməkdə ittiham etdi. Buna cavab olaraq Nazir Bolat, Türkiyənin İsraillə ticarəti tamamilə dayandıran yeganə ölkə olduğunu vurğulayaraq, bu iddiaları rədd etdi. Bolat həmçinin Ocaqlının açıqlamalarının yalan olduğunu bildirərək, "Yalan danışmaq şəxsiyyət pozğunluğudur," deyə sərt ifadələr işlətdi. Ocaqlı isə bu ifadəni Nazir Bolata geri qaytardığını bildirdi.

CHP Rize millət vəkili Tahsin Ocaqlı bəyan etdi ki, bütün dünya İsrailin Qəzzada fələstinlilərə qarşı soyqırım törətdiyini qəbul edir və Türkiyə ictimaiyyəti İsraillə bütün ticarət əlaqələrinin kəsilməsini tələb edir. O, hökuməti ticarəti əvvəlcə gizlətməkdə, daha sonra isə qismən davam etdirməkdə günahlandırdı. Ocaqlı, hökumətin hətta müharibədə istifadə olunan məhsulları və hərbi texnikanın xammalını da soyqırımçı ölkəyə göndərməkdən çəkinmədiyini irəli sürdü. O, həmçinin sual etdi: "İsrail ordusunun ehtiyaclarını qarşıladığı birbaşa şirkət rəhbəri tərəfindən açıqlanan ZIM şirkətinin gəmiləri Türkiyə limanlarında nə axtarır?" Ocaqlı iddia etdi ki, guya Fələstinə göndərilən malların orada sənayenin tamamilə dağıdılması səbəbindən istifadə edilə bilməyəcəyini Fələstin İqtisadiyyat Naziri Məhəmməd Əl-Amur da təsdiqləyib. Bundan əlavə, Ocaqlı, Azərbaycandan Trabzon limanına gələn və minlərlə ton gübrə daşıyan yük maşınlarının İsrailə gedən gəmilərə yükləndiyi iddialarının doğru olub-olmadığını soruşdu. Nazir Ömər Bolat isə bu iddialara cavab olaraq bildirdi ki, nazirlikdə 24 min 500 nəfər işləyir və əgər ticarətin davam etdirildiyini sübut edəcək bir nəfər tapsalar, bunu isbat etsinlər. Bolat, bu cür iddiaların Fələstinliləri məyus etdiyini və İsraili sevindirdiyini qeyd etdi.

Komissiyada həmçinin qaçaqmalçılıq və qeydiyyatsız iqtisadiyyatla bağlı ciddi məsələlər müzakirə olundu. CHP Karabük millət vəkili Cevdet Akay, qeydiyyatsız iqtisadiyyatla mübarizə üçün ayrılan büdcə payının 11%-dən 10,84%-ə düşdüyünü və büdcənin böyük hissəsinin kadr xərclərinə yönəldiyini bildirdi. Akay, 1,1 trilyon lirəlik inzibati cərimələrin yığılma nisbətini soruşdu. O, vergi ödəmədən bazara hakim olan xarici e-ticarət platformalarının (məsələn, 28 milyon istifadəçisi olan Temu-nun 50 milyard TL satış etməsi) yerli istehsalçılara ziyan vurduğunu vurğulayaraq, yerli istehsalın qorunmasını tələb etdi.

Cevdet Akay həmçinin narkotiklərlə mübarizə üçün ayrılan büdcənin kəskin dərəcədə yetərsiz olduğunu vurğuladı. Onun sözlərinə görə, bu məqsəd üçün ayrılan 686 milyon TL kifayət deyil. O, qeyd etdi ki, Türkiyə qlobal böhranlar və regional münaqişələr səbəbindən narkotik ticarətində hədəf və tranzit ölkəyə çevrilib. Daxili İşlər Nazirliyinin Narkotik Cinayətlərlə Mübarizə İdarəsinin hesabatlarına əsasən, Mersin, Antalya və Ambarlı kimi limanlarda tutulan narkotik maddələrin miqdarı xeyli artıb (bəzi yerlərdə 4 ton, digər yerlərdə 1,8 ton). Akay əlavə etdi ki, Cənubi Amerikadan gələn narkotiklər Türkiyə üzərindən Avropaya paylanır və İran sərhədindən gələn sintetik narkotikləri maye haldan kristal hala çevirmək üçün ölkə daxilində laboratoriyalar qurulub. O, texniki təchizatın yenilənməsi və laboratoriyaların gücləndirilməsi üçün ayrılan vəsaitin ən azı üç dəfə artırılmalı olduğunu bildirdi. Beynəlxalq əməliyyatlar nəticəsində ələ keçirilən 13 milyard TL dəyərində olan malların və müsadirə edilən əmlakların gömrük mühafizə idarələrinə və ya müvafiq qurumlara verilməsinin, mübarizə aparan əməkdaşların motivasiyası üçün böyük əhəmiyyət kəsb etdiyini vurğulayaraq, bu barədə də məlumat tələb etdi.