Kamerunda Paul Biya Mübahisəli Seçkilərdə Yenidən Prezident Oldu: Dünyanın Ən Yaşlı Lideri Növbəti Dövrdə

Mərkəzi Afrika ölkəsi Kamerunda keçirilən mübahisəli prezident seçkilərini, 43 ildir ölkəyə rəhbərlik edən 92 yaşlı Prezident Paul Biya qazandığı elan edilib. Bu nəticə Biya üçün səkkizinci səlahiyyət müddəti deməkdir və o, daha yeddi il Kamerun prezidenti kimi qalacaq. Yaşına görə dünyanın ən yaşlı dövlət lideri sayılan Biya, hakimiyyətini uzatmaqla müxalifətin və beynəlxalq ictimaiyyətin ciddi tənqidləri ilə üzləşib. Konstitusiya Məhkəməsi, 12 oktyabrda keçirilən seçkilərin nəticələrinə görə Biya'nın səslərin 53,7%-ni, əsas rəqibi İssa Çiroma Bakari'nin isə 35,2%-ni topladığını bəyan etdi. Əvvəllər Biya'nın müttəfiqi olmuş, hazırda isə rəqibi sayılan Çiroma seçkilərdə qalib gəldiyini iddia edirdi. Biya isə tərəfdarlarına “etimadlarını davam etdirdikləri” üçün təşəkkür edib və “Ürəkdən ümid edirəm ki, hamımız birlikdə dinc, birləşmiş və firavan bir Kamerun quracağıq,” deyib. Seçkilərdə 10 namizəd mübarizə aparıb və iştirak faizi 58 olub. Seçki prosesində qanun pozuntuları ilə bağlı irəli sürülmüş ən azı 10 şikayət Konstitusiya Şurası tərəfindən rədd edilib.

Seçki nəticələrinin açıqlanması ölkədə kütləvi zorakılıq və ölüm hadisələri ilə müşayiət olunan şiddətli etirazlara səbəb oldu. Çiroma tərəfdarları nəticələri qəbul etməyərək küçələrə çıxdılar və polislə toqquşmalar yaşadılar. Həftəsonu ölkənin iqtisadi paytaxtı Dualada baş verən etirazlarda dörd nəfər həyatını itirdi. Yerli media nümayəndələri bazar ertəsi günü davam edən nümayişlər zamanı Çiroma'nın evinin yerləşdiyi Qaruada da bir neçə şəxsin güllələnərək öldürüldüyünü qeyd edirlər. Çiroma, evinin yaxınlığında toplaşan mülki şəxslərə atəş açıldığını və ərazinin snayperlər tərəfindən mühasirəyə alındığını iddia edib. Əhalinin mövqeyi isə ikiyə bölünüb. Bir Kamerunlu vətəndaş ölkənin “yeni bir kabusun astanasında” olduğunu, iqtisadiyyatın zəiflədiyini və korrupsiyanın artdığını deyərkən, digər bir sakin isə sülhün ən vacib dəyər olduğunu vurğulayaraq nəticələrin qəbul edilməsinin tərəfdarı çıxıb.

1982-ci ildən bəri hakimiyyətdə olan Biya indiyədək heç bir seçkini uduzmayıb. Ancaq o, nadir hallarda ictimaiyyət qarşısına çıxır və vaxtının çoxunu Afrika xaricində, adətən İsveçrə Alp dağlarında keçirdiyi məlumdur. Onun yaşının çox olması və tez-tez görünməməsi səbəbilə vaxtaşırı öldüyü barədə şayiələr yayılır. Liderliyi dövründə Biya ölkədə məktəb və universitet sayını artırmaq və neftlə zəngin Bakassi bölgəsinin Kamerun nəzarətində qalmasını təmin etmək kimi müsbət addımları ilə yadda qalıb. Lakin onun rəhbərliyi korrupsiya, vəsaitlərin mənimsənilməsi iddiaları, zəif idarəçilik və təhlükəsizlik problemlərini həll etməməklə bağlı sərt tənqidlərə məruz qalır. Onun sağlamlığı və ölkəni idarə etmək qabiliyyəti barədə narahatlıqlar getdikcə artır. Ölkənin ingilisdilli qərbində təxminən 10 ildir separatçı hərəkat davam edir, 35 yaşdan aşağı gənclər arasında işsizlik 40%-dir, xəstəxanalar və yollar bərbad vəziyyətdədir, ifadə azadlığı isə ciddi şəkildə məhdudlaşdırılıb. Mütəxəssislər, ölkədə baş qaldıran etirazların yatırılması və sülhün bərpası üçün Biya'nın təcili olaraq milli vasitəçilik siyasəti izləməli olduğunu düşünürlər.