Sənaye və Texnologiya Naziri Kacır: Türk Dünyası Texnoloji İnteqrasiya ilə Yeni Sənaye Dövründə Güclü Oyunçu Olacaq

Türkiyənin Sənaye və Texnologiya Naziri Mehmet Fatih Kacır, Türk Dövlətləri Təşkilatına (TDT) üzv ölkələr arasında elm, texnologiya və innovasiya sahələrində dərin əməkdaşlıq qurmağın böyük potensialının olduğunu bəyan edib. Nazir, Azərbaycanın paytaxtı Bakıda keçirilən TDT-nin 2-ci Sənaye, Elm, Texnologiya və İnnovasiya Nazirləri Toplantısında çıxış edərək, ortaq texnoloji inteqrasiya prosesinin sürətləndirilməsinin Türk dünyasının yeni sənaye dövründə qüdrətli bir iştirakçıya çevrilməsini təmin edəcəyini vurğulayıb. O, İstanbulda baş tutan ilk toplantının tarixi bir başlanğıc nöqtəsi olduğunu xatırladıb. Həmin görüşdə qəbul edilmiş fəaliyyət planı hazırda üzv dövlətlər arasında konkret layihələr və ortaq təşəbbüslər vasitəsilə həyata keçirilən yol xəritəsi kimi tətbiq olunur. Bu addımlar TDT ölkələrinin iqtisadi və sənaye gücünü birləşdirmək niyyətinin ciddi göstəricisidir.

Nazir Kacır bildirib ki, 2024-cü ildə bu plan çərçivəsində əhəmiyyətli irəliləyişlər əldə edilib. Üzv ölkələr arasında Axtarış və İnkişaf (Ar-Ge) əməkdaşlıqları daha da gücləndirilib. Həmçinin, yaşıl çevrilmə və rəqəmsal sənaye layihələrində ciddi addımlar atılıb. Texnoparklar və təşkilatlanmış sənaye zonaları arasında əməkdaşlıq mexanizmləri qurulub. Bu ilki toplantının əsas mövzusu “Strateji Tərəfdaşlıqdan Türk Dövlətlərinin Texnoloji İnteqrasiyasına” başlığı altında müəyyən edilib. Nazir qeyd edib ki, bu mövzu əməkdaşlığın yeni bir mərhələyə keçdiyini göstərir. Keçən il strateji tərəfdaşlığın əsası qoyulmuşdu, bu il isə həmin tərəfdaşlığı geniş texnoloji inteqrasiyaya çevirmə qətiyyəti ortaya qoyulur. Bu, sadəcə sözdə qalmayan, konkret nəticələr hədəfləyən bir yanaşmadır və ortaq inkişafa hesablanmışdır.

Kacır, Soyuq Müharibədən sonra yaranan təkqütblü dünya nizamının və liberal iqtisadi sistemin artıq dəyişən şərtləri qarşılamadığını bildirib. O vurğulayıb ki, bu yeni düzəndə regional əməkdaşlıq və koordinasiya həmişəkindən daha vacibdir, bu mənada TDT-nin rolu son dərəcə strateji əhəmiyyət daşıyır. Qardaş üzv və müşahidəçi ölkələr arasında elm, texnologiya və innovasiya sahələrində möhkəm əlaqələr qurulması böyük potensial yaradır. Gələcək dövrdə atılacaq addımlar Türk dövlətləri arasında elm, texnologiya və sənaye siyasətlərinin daha uyğun hala gətirilməsini hədəfləyir. Əsas prioritetlər arasında Ar-Ge və innovasiya sahəsində ortaq platformalar yaratmaq, bilikləri bölüşmək və birgə istehsal qabiliyyətlərini artırmaq yer alır. TDT ölkələri rəqəmsal infrastrukturları inteqrasiya edərək, məlumat mübadiləsi və kibertəhlükəsizlik sahəsindəki əməkdaşlığı da gücləndirməyi planlaşdırır. Məqsəd, ortaq istehsal, ortaq investisiya və ortaq kommersiyalaşdırma modelləri hazırlayaraq ümumi texnoloji potensialı birləşdirməkdir.

Qlobal iqtisadiyyatdakı sürətli dəyişikliklər TDT üçün həm imkanlar, həm də məsuliyyətlər yaradır. Yaşıl çevrilmə, rəqəmsallaşma, süni intellekt (Sİ), qabaqcıl istehsal texnologiyaları və kosmos araşdırmaları artıq sənayenin əsas hərəkətverici qüvvələridir. Nazir qeyd edib ki, biz bu transformasiyanın sadəcə izləyicisi deyil, yön vericisi olmalıyıq. Gündəmin mərkəzində gələcəyi formalaşdıracaq beş strateji sahə dayanır. Birincisi, Sİ və rəqəmsal transformasiya sahəsində əməkdaşlığın dərinləşdirilməsi xüsusi önəm daşıyır. Bu, ortaq infrastrukturun yaradılması, kibertəhlükəsizliyin təmin edilməsi və Sİ tətbiqlərində etik çərçivələrin müəyyən edilməsini əhatə edir. Digər mühüm sahələr isə yaşıl və dayanıqlı sənayeyə yönəlik siyasətlərin uyğunlaşdırılması, o cümlədən aşağı karbonlu istehsal, enerji səmərəliliyi, tullantıların idarə edilməsi, kosmik texnologiyalar və qabaqcıl mühəndislikdir. Həmçinin, TDT ölkələrinin inteqrasiyasını gücləndirəcək ortaq keyfiyyət infrastrukturu və standartların (metroloji, məhsul təhlükəsizliyi) yaradılması da vacibdir. Nazir Kacır çıxışını TDT 2040 Vizyonunu xatırladaraq bitirib: Hədəf, öz texnologiyasını inkişaf etdirən, yenilikçi, dayanıqlı və yüksək əlavə dəyər istehsal edən bir Türk dünyası qurmaqdır. Bu vizyona çatmaq yolu məhz texnoloji inteqrasiyadan keçir. İndi güclü layihələrə, ortaq investisiyalara və uzunmüddətli əməkdaşlıqlara yönəlmək zamanıdır.