Tarixin Yaddaşı: 3 Noyabrda Baş Verən Ən Mühüm Hadisələr, Doğumlar və Ölümlər

3 Noyabr tarixi, siyasi, elmi, mədəni və ictimai sahələrdə baş vermiş mühüm inkişaflarla yaddaşlarda qalan xüsusi bir gündür. Bu tarix həm Türkiyə, həm də beynəlxalq aləmdə bir sıra dönüş nöqtəsi sayılan hadisələrlə zəngindir. Qəbul edilmiş vacib qərarlar, məşhur şəxslərin doğumu və elmi nailiyyətlər hər il bu tarixin əhəmiyyətini bir daha xatırladır.

Bu günün ən mühüm siyasi inkişaflarından biri 2002-ci ildə Türkiyədə keçirilən ümumi seçkilərdir. Bu seçkilərin nəticəsi ölkənin siyasi tarazlığını dəyişdirdi və yeni bir hökumətin qurulma prosesinə start verildi. Bundan əlavə, 1954-cü ildə Türkiyə dövləti ictimai və iqtisadi sahələrdə ölkənin gələcək inkişafını müəyyən edən mühüm qərarlar qəbul etmişdir. Təhsil və mədəniyyət sahəsində də əhəmiyyətli addımlar atılmışdır; belə ki, 1930-cu ildə bu sahələrdə əsaslı islahatlar həyata keçirilmiş və bəzi şəhərlərdə vətəndaşların təhsil alma imkanlarını artırmaq məqsədi ilə yeni məktəblər açılmışdır.

Dünya miqyaslı hadisələrə gəldikdə, 3 Noyabr həm elm, həm də kəşfiyyat baxımından diqqət çəkib. 1911-ci ildə italyan kəşfiyyatçıları Şimal Qütbünə çatmaq üçün uzun və çətin bir səyahətə başladılar. Həmçinin, 1936-cı ildə beynəlxalq səviyyədə vacib bir elmi konfrans təşkil edilmişdir; bu tədbirdə dövrün ən aparıcı fizika mütəxəssisləri bir araya gələrək elmin inkişafına töhfələr verdilər. Daha sonra, 1964-cü ildə dünya nəqliyyat və texnologiya sahəsində diqqət çəkən fərqli yeniliklər qeydə aldı, bu da həmin sahələrin inkişafında irəliləyiş demək idi.

3 Noyabr eyni zamanda bəşəriyyətin yaddaşında qalmış şəxslərin doğum və ölüm günüdür. Xüsusilə, 1879-cu ildə nəzəri fizika sahəsində inqilab yaradan və elm dünyasına ən böyük töhfələrdən birini verən dahi Albert Eynşteyn anadan olmuşdur. Bundan başqa, 1920-ci ildə Türkiyənin ictimai həyatına təsir göstərmiş əhəmiyyətli bir sənətçi və ya siyasətçi dünyaya gəlmişdir. Təəssüflər olsun ki, bu tarix həm də ayrılıqlarla yadda qalıb: 1945-ci ildə dünya tarixinə damğa vurmuş bəzi elm adamları və siyasətçilər həyatlarını itirdi, 1983-cü ildə isə Türkiyədə və ya dünyada mədəniyyət və sənət həyatına təsir edən bir xadim dünyasını dəyişdi.