Türkiyədəki Xəstəliklərin 61%-i Zoonozdur: Baytar Həkimlər Vahid Sağlamlıq Simpoziumunda Təhlükənin Qarşısının Alınmasına Çağırır

Ondokuz Mayıs Universiteti (OMÜ) Baytarlıq Fakültəsinin təşkil etdiyi “Dünya Vahid Sağlamlıq Simpoziumu”nda zoonoz xəstəliklərin insan sağlamlığı üçün yaratdığı böyük təhlükə müzakirə edilib. Tədbirdə qida təhlükəsizliyi, antimikrobiyal müqavimət və heyvandan insana keçən xəstəliklərə nəzarət mövzuları “Vahid Sağlamlıq” (Tek Sağlık) yanaşması çərçivəsində ətraflı şəkildə araşdırılıb. Simpoziumda çıxış edən Şimali Kipr Qərb Universiteti Rektoru, baytar həkim Prof. Dr. Canan Hecer, Türkiyədəki epidemioloji vəziyyətlə bağlı narahatverici məlumatlar verib. Prof. Hecer bildirib ki, hazırda Türkiyədəki xəstəliklərin təxminən 61%-i zoonozdur, yəni birbaşa heyvandan insana bulaşan xəstəliklərdən ibarətdir. O, qarayara (şap) və sığır taunu (vəbası) kimi xəstəlikləri nümunə göstərərək, bu vəziyyətin insanlar üçün çox ciddi təhlükə yaratdığını qeyd edib.

Prof. Dr. Hecer vurğulayıb ki, Vahid Sağlamlıq baytar həkimliyin mərkəzində duran multidissiplinar bir yanaşmadır və bu məsələyə böyük əhəmiyyət verilir. Bu cür kütləvi problemlə mübarizədə baytar həkimlərə böyük məsuliyyət düşür. O qeyd edib ki, bu vəziyyət həm baytarlıq xidmətlərinin inkişafı, həm də sahədə çalışan baytar həkimlərin sayının artırılması sayəsində aradan qaldırıla bilər. Dövlət siyasətləri də bu nöqtədə əsas rol oynayır. Hecer, zoonoz xəstəliklərin miqyasını göstərmək üçün COVID-19 pandemiyasını misal gətirib: “COVID-19 bütün dünyaya necə təsir etdi, hamımız gördük. Bu gün COVID-19 məhz baytar həkimlərin dəstəyi ilə nəzarət altına alınıb. Buna görə də biz zoonoz xəstəliklərə lazımi diqqəti ayırmağa davam etməliyik.”

Türkiyə Baytar Həkimləri Birliyi Mərkəzi Şurasının sədri Dr. Ali Eroğlu da zoonoz xəstəliklərlə mübarizənin ən təsirli yolunun Vahid Sağlamlıq yanaşması olduğunu təsdiqləyib. Lakin o, bu yanaşmanın sadəcə xoş sözlərlə kifayətlənməyəcəyini, uğur üçün möhkəm bir qanunvericilik bazasına, bu bazaya uyğun güclü bir struktura və təbii ki, yetərli büdcəyə ehtiyac olduğunu dilə gətirib. Dr. Eroğlu əlavə olaraq, başqa bir ciddi təhlükə olan antimikrobiyal müqavimət məsələsinə toxunub. Elm adamları proqnozlaşdırırlar ki, 2050-ci ilə qədər 10 milyon insan məhz antimikrobiyal müqavimət səbəbindən həyatını itirə bilər.

Dr. Eroğlu birliyin 2020-ci ildə COVID-19 prosesi zamanı Prezident Administrasiyası nəzdində yaradılmış işçi qrupunda yer aldığını xatırladıb. İki ay yarım ərzində keçirilən 18 görüşün yekununda 25 siyasət təklifi, o cümlədən Vahid Sağlamlıq yanaşması haqqında təklif Prezidentə təqdim edilib. Bu hesabatda Türkiyədə Prezidentə bağlı Xəstəliklərə Nəzarət və İzləmə Mərkəzinin (HKİM) yaradılmasının zəruriliyi açıq şəkildə göstərilmişdi. Eroğlu bu cür strukturun qurulmamasının fəsadlarını izah edərək, əks halda Vahid Sağlamlıq mövzusunda aparılan müzakirələrin sadəcə simpozium səviyyəsində qalacağını və sahədə effektiv nəticə verməyəcəyini vurğulayıb.