Xarici İşlər Naziri Hakan Fidan: Türkiyənin Aİ Üzvlüyü Üçün Avropa İttifaqı Təcili Addım Atmalıdır

Türkiyənin Xarici İşlər Naziri Hakan Fidan Almaniyaya səfəri zamanı “Welt am Sonntag” qəzetinə mühüm müsahibə verib. Nazir Türkiyənin Avropa İttifaqına (Aİ) tam üzvlük istəyini bir daha vurğulayıb və ölkəsinin bu yöndəki iradəsini Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanın açıq şəkildə ortaya qoyduğunu qeyd edib. O, indi növbənin Avropa İttifaqında olduğunu bildirib. Fidan üçün əsas məqam Türkiyənin Aİ üzvlüyü ilə bağlı Avropada siyasi iradənin yenidən yaranmasıdır; bu iradə geri dönsə, qalan bütün məsələlər öz-özünə həll olunacaq. Nazir Aİ-ni qətiyyətli addım atmağa çağırıb.

Nazir Fidan həmçinin Rusiya-Ukrayna müharibəsinə toxunaraq, tərəflərin əvvəlki dövrlərə nisbətən sülhə daha hazır olduqlarını söyləyib. O bildirib ki, hər iki tərəf müharibənin vurduğu ziyanın və insanların çəkdiyi əziyyətlərin miqyasını görür və öz güc sərhədlərini dərk edirlər. Fidan əlavə edib ki, Rusiya Prezidenti Putin müəyyən şərtlər daxilində atəşkəsə və hərtərəfli sülh sazişinə razılaşmağa hazırdır. Türkiyə bu məsələnin bəzi aspektləri ilə məşğul olur və bu vəziyyət Ukrayna tərəfinə də çatdırılıb. Fidanın sözlərinə görə, bu müharibə Rusiyaya da ağır iqtisadi və sosial xərclər yükləyir. O, Fransanın Ukraynaya hərbi qüvvə göndərilməsi ilə bağlı təkliflərinə cavab olaraq, NATO birlikləri ilə beynəlxalq müşahidə qüvvələri arasındakı fərqi izah edib və hazırda əsas müzakirə mövzusunun ABŞ-ın Ukraynaya verəcəyi təhlükəsizlik zəmanəti olduğunu vurğulayıb. Nazir hər bir ölkənin milli təhlükəsizliyini qorumaq hüququna malik olduğunu xatırladaraq, hazırda müzakirə olunan sülh sazişinin yalnız Ukraynadakı müharibəni bitirmək deyil, həm də bütün Avropa üçün daimi sabitliyi təmin etmək üçün böyük önəm daşıdığını qeyd edib. O, yeni hücumların qarşısını almaq üçün tarixi bir fürsət gördüyünü bildirib. Bu saziş bir tərəfin digərinə hücum etməyəcəyinə dair aydın öhdəlikləri ehtiva etməlidir ki, bu da bölgədə onilliklər boyu sülhə gətirib çıxara bilər.

Türkiyənin Rusiya ilə münasibətlərinə gəlincə, Nazir Fidan, Türkiyənin heç vaxt münaqişə yaradan tərəf olmaq istəmədiyini və Suriya, Liviya kimi bir çox münaqişələrdə Rusiya ilə qarşıdurmalar yaşansa da, dialoqu heç vaxt kəsmədiyini vurğulayıb. O, Türkiyənin bütün qonşuları ilə dostluq əlaqələrinə sahib olmaq niyyətində olduğunu söyləyib. Avropa təhlükəsizlik strukturuna dair üç əsas məsələnin aktuallığını qeyd edib: NATO-ya əsaslanan təhlükəsizlik strukturu; Ukrayna müharibəsinin zəif tərəflərini üzə çıxardığı müdafiə sənayesinin inkişafı və ABŞ-ın Avropa təhlükəsizliyindəki gələcək roluna dair qeyri-rəsmi müzakirələr. Fidan hesab edir ki, Avropa ölkələri yeni dünya nizamında öz cazibə mərkəzini yaradıb-yaratmayacağına qərar verməlidir, çünki ABŞ haqlı olaraq Çin ilə qlobal rəqabətlə məşğul olacaq. Sonda Suriya vəziyyətinə gəlincə, Fidan ölkənin iqtisadi böhrandan tədricən çıxdığını və indiyə qədər təxminən 500 min insanın Türkiyədən Suriyaya qayıtdığını bildirib. Nazir Suriya üçün ən böyük riskin İsraildən gəldiyini xəbərdar edərək, İsrailin təhlükəsizlik narahatlıqlarını bombardmanlarla cavab vermək əvəzinə, müvafiq tərəflərə bildirməsinin vacibliyini qeyd edib.