Elm alimləri "yəni" qeyri-adi siqnalları açıqladı

İllərdir elm aləmini düşündürən və bəziləri tərəfindən əcnəbi sivilizasiyaların siqnalları kimi qəbul edilən sürətli radio partlamaları (FRB) nəhayət aydınlığa qovuşdu. 2007-ci ildə aşkar edilən və milyardlarla işıq ili uzaqdan gəldiyi düşünülən bu siqnalların əsl mənbəyi nədir?

Araşdırmalar, xüsusilə də əcnəbi siqnalı olduğu deyilən FRB 20221022A siqnalına yönəlib. Bu siqnal Yer kürəsindən təxminən 200 milyon işıq ili uzaqlıqdakı bir qalaktikadan gəlir. Analizlər göstərib ki, siqnal cəmi 10.000 kilometr məsafədə fırlanan neytron ulduzundan yayılıb. Tədqiqatçılar belə ulduzların ətrafındakı güclü maqnit sahələrinin, maqnetosferlərin bu radio dalğalarını yaratdığını irəli sürürlər.

Massachusetts Texnologiya İnstitutunun (MIT) tədqiqatçıları tərəfindən aparılan yeni araşdırmaya görə, gələn siqnalların neytron ulduzları və ya qara dəliklərdən gəlməsi ehtimalı daha yüksəkdir. MIT-də fizika professoru Kiyoshi Masui deyir ki, maqnetar adlandırılan, belə yüksək maqnit sahəli neytron ulduzlarının ətrafındakı şərtlər inanılmazdır: "Hətta atomlar belə bu ərazilərdə sağ qala bilməz; maqnit sahələri tərəfindən parçalanırlar. Ancaq bu bölgələrdəki enerji əyilir və bizə görünən radio dalğalarına çevrilir."

Əcnəbilər haqqındakı iddialar niyə təkzib olundu? Təəssüf ki, tapıntılar əcnəbi həvəskarlarını məyus edə bilər. Əvvəllər bəzi nəzəriyyələr bu siqnalların "işıq yelkənləri" kimi, inkişaf etmiş əcnəbi sivilizasiyaların texnologiyası tərəfindən yaradıldığını irəli sürürdü. Lakin yeni araşdırma siqnalların daha "dünyəvi" bir mənbədən, ulduz partlamaları və maqnit sahələrindən gəldiyini göstərir. Belə radio emissiyalarının ekstremal plazmadan qaçmasının mümkün olub-olmaması ilə bağlı uzun müddətdir mübahisələr var idi və bu araşdırma fiziki kainatın hüdudlarını anlamağa bir az daha yaxınlaşdırır. Aparıcı müəllif Kenzie Nimmo deyir: "Bu, kainatın nə istehsal edə biləcəyinin hüdudlarını sınadığımız bir haldır."

Hələlik əcnəbilərin mövcudluğu barədə hər hansı bir qəti sübut olmasa da, belə kəşflər kainatın əsas fizikasını anlamaq üçün çox vacibdir. Deyə bilərik ki, FRB-lər indi əcnəbi nəzəriyyələri əvəzinə ulduzların heyrətamiz təbiətinə işıq tutur.