SpaceX-in Təkmilləşdirilmiş "Starship" Raketinin Gücləndiricisi Sınaqlar Zamanı Partladı

“SpaceX” şirkətinin təkmilləşdirilmiş “Starship” raket gücləndiricisi Cənubi Texasda sınaqlar zamanı ciddi zərər gördü. Cümə axşamı sınaqlara çıxarılan raketin içində bir neçə saat sonra, cümə günü səhər saat 4:00 radələrində (yerli vaxtla) partlayış baş verdi. Şirkətin Starbase kompleksini izləyən canlı yayımlarda bu hadisə lentə alındı. Daha sonra ərazidə olan digər kontent yaradıcıları partlayışın nəticələrini əks etdirən fotoşəkillər çəkərək zədənin miqyasını göstərdilər.

Bu partlayış “SpaceX”in əvvəllər raketlərini inkişaf etdirərkən rast gəldiyi odlu partlayışlardan fərqli idi. Bu hadisə gücləndiricinin aşağı hissəsinin bütün bir tərəfini dağıtsa da, raketin qalan hissəsi ayaqda qaldı. Hadisə sınaq prosesinin çox erkən mərhələsində baş verdi; “Ars Technica”nın məlumatına görə, gücləndiricidə hələ raket mühərrikləri quraşdırılmamışdı. Zərər görən bu gücləndirici “SpaceX”in “Starship”in üçüncü versiyası və ya “V3” adlandırdığı proqramın ilk əsas hissəsi idi. “Starship V3” daha böyük, daha güclü, daha etibarlı olmalı və Yerin orbitində digər “Starship” kosmik aparatları ilə birləşmə (doklanma) qabiliyyətinə malik olmalı idi. Şirkət sonuncu V2 dizaynını ötən ilin oktyabr ayında sınaqdan keçirmişdi.

Hələlik nə “SpaceX”, nə də şirkətin sahibi İlon Mask partlayışla bağlı heç bir şərh verməyib. Şirkət cümə günü şərh sorğusuna cavab verməkdən imtina etdi. Bu hadisənin “SpaceX”in gələcək addımlarına nə dərəcədə təsir edəcəyi dərhal aydın deyil. Lakin sınaq proqramında hər hansı ciddi gecikmə “SpaceX”in ümumi planlarını risk altına ala bilər. Şirkət 2026-cı ili “Starship” üçün olduqca məşğul bir il kimi hədəfləmişdi. Bu planlara orbitdə yanacaq daşıyan tankerin “Starship”ə yanacaq ötürmə qabiliyyətini nümayiş etdirmək daxildir. “SpaceX” bu bacarığı NASA-ya sübut etməlidir ki, 2028-ci ildə hədəflədiyi Aya ekipajlı missiyalara başlaya bilsin.

Bu gecikmələrin fonunda NASA-nın administratoru Şon Daffi artıq “SpaceX”i Ay missiyası irəliləyişində kifayət qədər sürətli hərəkət etmədiyi üçün tənqid edib. O, hətta müqaviləni Ceff Bezosun rəhbərlik etdiyi “Blue Origin” şirkətinə vermək istəyə biləcəyini də bildirib. “Blue Origin” öz nəhəng raketi üzərində işlərin sürətini artırır. Ötən həftə şirkət “New Glenn” raketini ikinci dəfə buraxdı, NASA üçün ilk kommersiya yükünü çatdırdı və ilk “New Glenn” gücləndiricisini uğurla endirdi. Bundan əlavə, cümə axşamı şirkət “New Glenn”in “Starship” ilə daha birbaşa rəqabət aparacaq daha böyük dizaynını da açıqladı. Bu hadisə “SpaceX”in kosmik yarışda təzyiq altında olduğunu göstərir.