Tramp Administrasiyası Microsoft-un Süni İntellekt Ehtiyacları Üçün Üç Mil Adası Nüvə Reaktorunun Bərpasına 1 Milyard Dollar Kredit Ayırdı

ABŞ-ın Tramp administrasiyası, "Constellation Energy" şirkətinə Pensilvaniyadakı Üç Mil Adası (Three Mile Island) nüvə reaktorunu yenidən işə salması üçün bir milyard dollar məbləğində kredit verəcəyini açıqlayıb. Bu mühüm maliyyə dəstəyi, texnologiya nəhəngi Microsoft şirkətinin enerji tərəfdaşı olan "Constellation"ın ötən il reaktoru yenidən açma planının davamıdır. Şirkət bu qərarı Microsoft-un 835 meqavat gücündəki bu elektrik stansiyasından istehsal edilən enerjinin hamısını 20 il müddətində alacağına zəmanət verməsindən sonra vermişdi. Bu layihə süni intellekt (AI) mərkəzlərinin durmadan artan enerji tələbatını qarşılamaq məqsədi daşıyır.

"Constellation Energy" reaktorun bərpa işlərinin ümumilikdə 1.6 milyard dollara başa gələcəyini təxmin edir və işlərin 2028-ci ildə tamamlanmasını gözləyir. Reaktor 2019-cu ildə ucuz təbii qazın rəqabəti səbəbindən rentabelliyini itirdiyi üçün bağlanmışdı. Microsoft ilə "Constellation" arasındakı müqavilənin dəqiq şərtləri açıqlanmayıb, lakin Jefferies-in analitikləri texnologiya şirkətinin 20 illik müddət ərzində hər meqavat/saata görə təxminən 110 ilə 115 dollar ödəmə ehtimalını qiymətləndiriblər. Bu qiymət yeni tikiləcək nüvə elektrik stansiyasının xərclərindən daha ucuz olsa da, Lazard-ın enerji xərcləri müqayisəsinə görə, külək, günəş və geotermal enerji mənbələrindən əhəmiyyətli dərəcədə bahadır. Hətta sutkalıq enerji təminatı üçün böyük batareyalarla təchiz olunmuş günəş və külək layihələri belə daha az xərc tələb edir.

Son dövrlərdə böyük texnologiya şirkətləri məlumat mərkəzləri və süni intellekt layihələri üçün elektrik enerjisinə olan tələbatın sürətlə artması səbəbindən nüvə enerjisinə maraq göstərməyə başlayıblar. Bu yay Microsoft-un rəqibi olan Meta şirkəti də "Constellation" ilə öz razılaşmasını imzalayaraq, İllinoys ştatındakı 1.1 giqavatlıq nüvə elektrik stansiyasının “təmiz enerji xüsusiyyətlərini” satın almışdı. Yenidən işə salınacaq Üç Mil Adası reaktoru 1979-cu ildə ərimənin baş verdiyi məşhur Unit 2 deyil, 1974-cü ildə istifadəyə verilmiş və ucuz təbii qazın rəqabəti səbəbindən 2019-cu ildə bağlanan Unit 1 reaktorudur.

Bu kredit maliyyəsi, 2005-ci il Enerji Siyasəti Qanunu ilə təmiz enerji texnologiyalarının inkişafını təşviq etmək üçün yaradılan Energetika Nazirliyinin Kredit Proqramları Ofisi (LPO) vasitəsilə ayrılır. LPO-nun proqramları müxtəlif uğurlara imza atıb; məsələn, Tesla 2010-cu ildə 465 milyon dollar kredit almış və onu 2013-cü ilə qədər geri ödəmişdi. Ümumilikdə, ofis kreditlərin geri qaytarılmasından sonra 3.3% defolt dərəcəsinə malikdir. Ötən ay LPO, American Electric Power şirkətinə 5000 milə yaxın ötürücü xətlərin təkmilləşdirilməsini dəstəkləmək üçün 1.6 milyard dollarlıq başqa bir kredit vermişdi. Biden administrasiyası dövründə qəbul edilən İnfilyasiyanın Azaldılması Aktı (IRA) çərçivəsində mövcud elektrik stansiyalarını bərpa etmək üçün yaradılan proqram, Tramp administrasiyası tərəfindən saxlanılaraq "Enerji Üstünlüyü Maliyyələşdirmə Proqramı" (EDF) adlandırılmışdı. Nazirlik mətbuat açıqlamasında bu proqramın hansı qanunla təsdiqlənməsi barədə müəyyən yanlışlıqlara yol vermişdi.