Vikipediyaya Daxil Olanların Sayı Kəskin Azalır: Səbəb Süni İntellekt Xülasələri və Sosial Media

18.10.2025 19:09 5 baxış sayı 3 dəq. oxuma TechCrunch
Vikipediyaya Daxil Olanların Sayı Kəskin Azalır: Səbəb Süni İntellekt Xülasələri və Sosial Media

İnternetin toksik sosial media və süni intellekt məhsulları ilə dolduğu bir dövrdə, Vikipediya tez-tez "son yaxşı sayt" kimi təsvir edilir. Lakin görünür, bu onlayn ensiklopediya da ümumi tendensiyalara qarşı tam immunitetli deyil. Wikimedia Fondunun əməkdaşı Marşal Millerin yeni blog yazısına görə, Vikipediyaya daxil olan istifadəçilərin (insanların) sayı illik müqayisədə 8% azalıb.


Fond trafikin insanlardan, yoxsa botlardan gəldiyini ayırmağa çalışır. Miller qeyd edir ki, bu azalma "son bir neçə ayda" baş verib və bot aşkarlama sistemlərinin yenilənməsindən sonra məlum olub. Yeniləmə göstərib ki, may və iyun aylarında müşahidə edilən qeyri-adi yüksək trafikin böyük hissəsi aşkarlanmadan yayınmaq üçün yaradılmış botlar tərəfindən yaradılıbmış.


Bəs insan trafikinin azalmasının əsas səbəbi nədir? Miller bu vəziyyəti insanların məlumat axtarış üsullarına süni intellektin və sosial medianın təsiri ilə izah edir. O vurğulayır ki, axtarış sistemləri getdikcə generator süni intellektdən istifadə edərək cavabları istifadəçilərə birbaşa təqdim edirlər, bunun əvəzinə Vikipediya kimi saytlara keçid vermirlər. Digər bir səbəb isə odur ki, gənc nəsillər məlumatı açıq veb-saytlar əvəzinə sosial video platformalarda axtarırlar. (Baxmayaraq ki, Google, süni intellekt xülasələrinin axtarış trafikini azaltdığı iddialarına etiraz edir.)


Miller bildirir ki, fond insanların bilik əldə etməsinin yeni yollarını alqışlayır və ensiklopediyadan alınan məlumatlar sayta daxil olmadan da insanlara çatdığı üçün Vikipediyanın əhəmiyyətinin azalmadığını iddia edir. Lakin bu dəyişiklik ciddi risklər yaradır, çünki insanlar məlumatın əsl mənbəyindən daha az xəbərdar olurlar. Millerin fikrincə, "Vikipediyaya daha az ziyarətçi gəldikcə, könüllülərin məzmunu zənginləşdirməsi çətinləşəcək və fərdi ianəçilərin dəstəyi azalacaq." Bu səbəbdən o, Vikipediyanın məzmunundan istifadə edən süni intellekt, axtarış və sosial media şirkətlərini insanların birbaşa sayta daxil olmasını təşviq etməyə çağırır. Vikipediya isə öz tərəfindən addımlar atır; məsələn, məzmuna istinad etmək üçün yeni bir çərçivə hazırlayır və yeni oxucular cəlb etməyə kömək edəcək könüllülər axtarır. O, oxucuları da etibarlı, insanlar tərəfindən yaradılan biliyin əhəmiyyəti barədə danışmağa və orijinal mənbəyə keçid etməyə təşviq edir.


Texnologiya redaktoru

Texnologiya sahəsində 8 ildir yazıram. Bakıda keçirilən ilk startap müsabiqələrinin birində iştirak edib, o vaxtdan bu mövzuya marağım daha da artıb....

Bütün məqalələrə baxın
Paylaş: