Vinod Khosla Tərəfindən Dəstəklənən “Mazama” 24/7 Enerji Üçün Yer Altında Rekord İsti Qayaları İstifadə Edir

Elektrik şəbəkələri data mərkəzlərinin və elektrikli nəqliyyat vasitələrinin (EV) artan tələbi səbəbindən gərginlik yaşayır. Bu çətinliklərin öhdəsindən gəlmək məqsədilə geotermal startaplar Yer kürəsinin dərinliklərində gizlənən enerjini istifadəyə vermək üçün yarışa giriblər. Bu sahədə irəliləyiş əldə edən “Mazama Energy” şirkəti minlərlə evi enerji ilə təmin etməyə yetəcək gücə malik, dünyanın ən isti geotermal quyusunu qazıb.

“Mazama Energy” – Vinod Khoslanın firması olan Khosla Ventures tərəfindən qurulmuş bir şirkətdir. Onlar bu yaxınlarda Oreqonda qazdıqları quyunun dibində 331°C (629°F) temperatura çatdıqlarını bəyan ediblər. Bu göstərici ilə şirkət geotermal sahədə yeni bir rekord müəyyənləşdirdi. Bu mühüm hadisəni Vinod Khosla özü “TechCrunch Disrupt” tədbirində açıqladı. Khoslanın sözlərinə görə, təkcə bu bir məntəqə 5 qiqavat (GW) enerji çıxara bilər. O, vurğuladı ki, gücləndirilmiş geotermal quyular adətən onlarla meqavat (MVt) gücə malik olsa da, super-isti geotermal texnologiya ilə qiqavat miqyasında işləmək mümkündür. Khosla hətta bu yeni enerji mənbəyinin 100 GW və ya daha çox enerji hasil edə biləcəyini, bunun isə süni intellektin (AI) yaxın müddətdə istifadə edəcəyi proqnozlaşdırılan enerjini belə üstələyəcəyini deyir.

Şirkət gələcəkdə daha da isti süxurlara, yəni 400°C (750°F) temperaturadək qazma işləri aparmağı planlaşdırır. Məqsəd, hər quyudan ən azı 25 MVt elektrik enerjisi hasil etməkdir. Bu miqdar rəqiblərin hazırda bir quyudan istehsal etdiyi gücdən təxminən iki-üç dəfə çoxdur. Geotermal enerji onilliklərdir mövcuddur, lakin ənənəvi stansiyalar səthə yaxın olan dayaz istilik mənbələrindən istifadə edir. Lakin gücləndirilmiş geotermal inkişaf etdiricilər daha dərin quyular qazaraq, daha böyük və sabit istilik mənbələrinə çatırlar. Bu texnologiya geotermal enerjinin hər yerdə daha məhsuldar şəkildə istifadə edilməsinə kömək edir.

Yer istiliyinə əsaslandığı üçün gücləndirilmiş geotermal sistemlər günün 24 saatı fasiləsiz elektrik enerjisi təklif edə bilir. Bu səbəbdən “Google” kimi böyük şirkətlər data mərkəzlərini geotermal enerji ilə təmin etmək üçün müqavilələr bağlayıblar. ABŞ Geoloji Xidmətinin (USGS) məlumatına görə, Nevadanın mərkəzində yerləşən Böyük Hövzə regionunda bu tip quyuların qazılması ölkənin cari elektrik tələbatının 10%-ni təmin etmək potensialına malikdir. Daha dərin süxurları istifadə etmək, az resurs sərf edərək daha çox güc çıxarmağa imkan yaradır. Mazama bildirir ki, yeni sistemlər hazırkı geotermal üsullara nisbətən 75% daha az su tələb edəcək. Khosla yekun olaraq qeyd etdi ki, 450°C-də alınan enerji 200°C-dən 10 dəfə çoxdur və bu da xərcləri kəskin şəkildə azaldır, nəticədə emissiya narahatlığı olmadan təbii qazla rəqabət edə biləcək səviyyəyə gətirir.