Aİ Ukraynanın NATO-ya üzv olma imkanını qorumağı təklif edir

Avropa İttifaqı (Aİ), Ukrayna müharibəsini bitirmək məqsədilə öz sülh planını hazırlayıb. Bu təklif ABŞ-nin əvvəlki planına əsaslansa da, bir neçə əsas müddəada ondan fərqlənir. 24 maddədən ibarət olan Avropa planı Ukraynaya daha güclü dəstək verir və münaqişə zamanı verdiyi böyük qurbanları qəbul edir. Təklifin ən diqqətçəkən tərəfi isə Ukraynanın gələcəkdə NATO-ya üzv olma imkanını qorumaq niyyətidir. Bu diplomatik səy hərbi əməliyyatlar başa çatdıqdan dərhal sonra davamlı sülhü və təhlükəsizliyi təmin etmək üçün xüsusi tədbirlərin görülməsini nəzərdə tutur.

Planın vacib elementlərindən biri atəşkəslə bağlı öhdəliklərdir. Rusiya və Ukrayna quruda, havada və dənizdə atəşkəs şərtlərinə ciddi şəkildə riayət etməyi öhdələrinə götürürlər. Sülhün saxlanılması məqsədilə, üçüncü ölkənin monitorinqi ilə bağlı danışıqlar dərhal başlayacaq. Bu nəzarət əsasən uzaqdan aparılacaq; ABŞ-nin rəhbərlik etdiyi müttəfiqlər peyklər və dronlardan istifadə edərək vəziyyəti izləyəcəklər. Tərəflərə bu xüsusi mexanizm vasitəsilə atəşkəs pozuntuları barədə hesabatlar təqdim etmək imkanı verilir, beləliklə, şəffaflıq təmin edilir.

Avropa təklifi humanist məsələlərə də xüsusi diqqət yetirir. Plana görə, Rusiya bütün məcburi köçkün düşmüş ukraynalı uşaqları üçüncü ölkələrin himayəsinə qaytarmalıdır. Bundan başqa, bütün hərbi əsirlərin "hamının hamıya" prinsipi əsasında dəyişdirilməsi tələb olunur. Kreml eyni zamanda Ukraynada saxlanılan bütün mülki girovları azad etməlidir. Ərazi məsələlərinə gəldikdə isə, danışıqlar cəbhədəki mövcud təmas xəttinə əsasən aparılacaq. Bu şərtlər, müharibənin fiziki və humanitar nəticələrini həll etmək üçün konkret yollar göstərir və gələcək sülh prosesinin çərçivəsini müəyyən edir.