Azərbaycanın Energetika Nazirliyi TAP vasitəsilə qaz təchizatı coğrafiyasının genişləndirilməsi barədə bəhs edib

Trans-Adriatik Boru Kəməri (TAP) kommersiya istismarının başlamasının beşilliyi Azərbaycanın Avropanın enerji təhlükəsizliyinin möhkəmləndirilməsindəki strateji rolunu təsdiqlədi. Bu müddət ərzində TAP ölkəmizin etibarlı enerji tərəfdaşı kimi nüfuzunu gücləndirdi və yeni bazarlara geniş imkanlar açdı. Energetika Nazirliyinin məlumatına görə, Azərbaycan boru kəməri ilə nəql olunan qazın həcminə görə Avropa İttifaqına dördüncü ən böyük təchizatçıya çevrildi və 7% paya malikdir. İndiyə qədər Avropa ölkələrinə TAP vasitəsilə ümumilikdə 51,2 milyard kubmetr qaz nəql edilib.

Nazirlik ötən illər ərzində nəql edilən qazın coğrafiyasına dair dəqiq məlumatlar təqdim etdi. Bu ümumi həcmin 42,9 milyard kubmetri İtaliyaya, 4,9 milyard kubmetri Yunanıstana, 3,4 milyard kubmetri isə Bolqarıstana tədarük edilib. Cari ilin doqquz ayında isə TAP vasitəsilə cəmi 8,5 milyard kubmetr qaz nəql olunub. Bu həcmin 7 milyard kubmetri İtaliyanın, 0,8 milyard kubmetri Yunanıstanın və 0,7 milyard kubmetri isə Bolqarıstanın payına düşür. Hazırda TAP vasitəsilə artıq təbii qaz alan və təchizat həcmlərini artırmağa maraq göstərən ölkələr sırasına İtaliya, Bolqarıstan və Serbia daxildir.

Ümumiyyətlə, bir çox Avropa ölkəsi bu əməkdaşlıqda daimi maraqlarını vurğulayır. Hazırda 2026-cı ildən etibarən Albaniyaya TAP vasitəsilə qaz təchizatı üzərində müvafiq işlər görülür. 2024-cü ilin yanvar ayında TAP-ın 2026-cı ilədək 1,2 milyard kubmetr həcmində genişlənməsi təsdiqlənmişdi. Bu dövrdən başlayaraq ölkəmizin hasilat strategiyasına müvafiq uyğunlaşdırmalar aparılıb. Boru kəmərinin genişlənməsi əlavə qaz həcmlərinin nəqlinə şərait yaradacaq. Bu da öz növbəsində Azərbaycan qazı ilə təmin edilən ölkələrin sayının artmasına, başqa sözlə, təchizat şəbəkəsinin daha da genişlənməsinə gətirib çıxaracaq. 2022-ci ildən bəri Energetika Nazirliyi və Avropa Enerji Komissiyasının həmsədrliyi ilə Yüksək Səviyyəli Enerji Dialoqu həyata keçirilir. Cənub Qaz Dəhlizinin genişləndirilməsi və tədarük həcmlərinin artırılması bu dialoqun əsas prioritetləri arasındadır.

Bu illər ərzində Azərbaycan öz imkanlarını səfərbər edərək TAP-ın maksimum güclə işləməsinə kömək etdi. Həmçinin Avropaya qaz tədarükünü 60%-ə yaxın artırdı və Türkiyə ilə Bolqarıstan üzərindən TAP-a üzv olmayan ölkələrə də qaz təchizatına nail oldu. Avropaya qaz tədarükünün daha da artırılması perspektivləri birbaşa Avropa İttifaqının siyasətindən asılıdır. Gələcək məsələlərə toxunan Nazirlik, TAP vasitəsilə hidrogen nəqlinin texniki cəhətdən mümkünlüyünün qiymətləndirilməsinin davam etdiyini vurğulayıb. Ölkədə aşağı karbonlu hidrogenin istehsalı, nəqli, paylanması və ixracı istiqamətində "Azərbaycan üzrə Aşağı Karbonlu Hidrogen İqtisadiyyatı Bazar Araşdırması" aparılıb və "Azərbaycanın Hidrogen üzrə Milli Strateji Baxış Sənədi" hazırlanıb. Bu sənədlər boru kəmərləri vasitəsilə hidrogenin ötürülməsi imkanlarını nəzərdən keçirir.