Dövlət Vergi Xidməti kirayə gəlirləri üzrə vergi dərəcəsinin azaldılmasını şərh edib

Azərbaycanda mənzillərin kirayəyə verilməsi əməliyyatı vergiyə cəlb edilsə də, bu sahədə qeyri-rəsmi əməliyyatlar geniş yayılıb. İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Dövlət Vergi Xidmətinin açıqlamasına görə, hökumət prosesin rəsmiləşməsi üçün inzibatçılığın sadələşdirilməsini və kirayə gəlirləri üzrə vergi yükünün aşağı salınmasını planlaşdırır. Əsas dəyişiklik fiziki şəxslərə məxsus yaşayış sahələrinin digər fiziki şəxslərə kirayəyə verilməsindən əldə olunan gəlirləri əhatə edir. Hökumət kirayə bazarında "ağarmaya" və könüllü əməletməyə nail olmaq niyyətindədir. Bu məqsədlə həmin gəlirlər üzrə vergi dərəcəsi 14 %-dən 10 %-ə endirilir. Bu addım vergi yükünün təxminən 30 % azalması deməkdir ki, bu da mülkiyyət sahibləri üçün ciddi stimul yaratmalıdır.

Vergi Məcəlləsində edilən bu dəyişiklik 2025-ci il yanvarın 1-dən qüvvəyə minəcək. Yeni qaydalara görə, kirayə gəliri əldə edən vətəndaşlara vergi orqanında özləri uçota durmadan bir agent təyin etmək hüququ verilir. Bu agent hüquqi və ya fiziki şəxs ola bilər. Vətəndaşlar vergi öhdəliklərini yerinə yetirmək vəzifəsini həmin agentə həvalə edə biləcəklər. Bu mexanizm fiziki şəxslərin vergi orqanları ilə birbaşa əlaqəsini azaldır. Belə bir addım vergilərin ödənilməsi prosesini xeyli asanlaşdırmaq məqsədi daşıyır.

Qeyd etmək lazımdır ki, 10%-lik azaldılmış vergi dərəcəsi yalnız fiziki şəxslərin yaşayış sahələrini digər fiziki şəxslərə kirayə verməsi hallarına tətbiq edilir. Sahibkarlıq fəaliyyəti çərçivəsində icarəyə verilən, yaxud hüquqi şəxslərə kirayəyə verilən əmlaklar üçün vergi dərəcəsi dəyişməz qalır. Bu kateqoriyalar üçün 14 %-lik vergi dərəcəsi olduğu kimi saxlanılır. Dəyişikliyin əsas məqsədi vergidən yayınma hallarının qarşısını almaqdır. Dövlət, fiziki şəxslərə məxsus yaşayış sahələri üzrə kirayə müqavilələrinin və bu müqavilələr üzrə əməliyyatların rəsmiləşdirilməsini təşviq etməyi hədəfləyir.