Ekspert: “Sağlamlaşdırma və müflisləşmə haqqında” yeni qanun layihəsi müasir iqtisadi tələblərə cavab verəcək - MÜSAHİBƏ

İqtisadi sabitliyin və biznes mühitinin dayanıqlığının qorunması hər bir ölkə üçün prioritet məsələdir. Bu məqsədlə, borclu və kreditor münasibətlərinin şəffaf tənzimlənməsi, müflisləşmə və iflas proseslərinin iqtisadi reallıqlara uyğunlaşdırılması böyük əhəmiyyət kəsb edir. Ədliyyə Nazirliyi tərəfindən hazırlanmış “Sağlamlaşdırma və müflisləşmə haqqında” yeni Qanun layihəsi bu istiqamətdə mühüm islahat sənədi sayılır.

Ədliyyə Nazirliyinin Qanunvericilik baş idarəsinin əməkdaşı, Biznes Mühiti və Beynəlxalq Reytinqlər üzrə Komissiyanın Biznesin müflisləşməsi işçi qrupunun eksperti Fərid Yaqublu bildirib ki, 1997-ci ildə qəbul edilən köhnə qanun artıq ölkədəki dəyişikliklərə cavab vermirdi. Son 20 ilə yaxın müddətdə Azərbaycan dünya iqtisadiyyatına sürətlə inteqrasiya etdi, investisiya mühiti genişləndi, hüquq sistemimiz beynəlxalq tələblərə uyğunlaşdırıldı. Mülki Məcəllə, Mülki Prosessual Məcəllə və digər normativ aktlar da yeniləndi. Belə bir şəraitdə, iflasla bağlı hüquqi mexanizmlərin də müasir iqtisadi münasibətlərə cavab verən formada tənzimlənməsi vacib bir addım idi.

Yeni qanun layihəsinin əsas məqsədi borclunu sadəcə müflis elan etmək yox, onun ödəmə qabiliyyətinin bərpa edilməsinə yönəlmiş mexanizmlər yaratmaqdır. Bu yanaşma, borclu sahibkarın fəaliyyətinin tam dayanmasının qarşısını almağı və maliyyə vəziyyətini düzəltməyi ön plana çəkir. Bu, həm iqtisadi aktivliyin qorunmasına, həm də kreditorların maraqlarının daha səmərəli təmin olunmasına xidmət edir. Layihədə sağlamlaşdırma prosesi təkmilləşdirilib, borclunun müvəqqəti ödəmə çətinliyi zamanı iflas proseduruna keçmədən vəziyyəti düzəltməsi üçün hüquqi imkanlar yaradılıb. Həmçinin, qlobal biznes münasibətlərində mühüm rol oynayacaq beynəlxalq (transsərhəd) iflas mexanizmləri də layihəyə daxil edilib.

Layihə hazırlanarkən Dünya Bankının Prinsipləri, Beynəlxalq iflas haqqında UNCİTRAL Model Qanunu, Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankının (EBRD) rəyi və digər beynəlxalq tələblər nəzərə alınıb. Bir çox ölkənin təcrübəsi öyrənildi; məsələn, Türkiyədə “konkordato” (sağlamlaşdırma) borcunu ödəyə bilməyən şəxslərə və şirkətlərə vəziyyəti bərpa etmək üçün təxminən 1.5 illik möhlət verir. Qazaxıstanda 2014-cü ildən proses yenidən təşkil, sağlamlaşdırma və müflisləşmə mərhələlərinə ayrılıb, ödəmə qabiliyyətini itirən şirkətə bərpa planı hazırlamaq üçün 5 ilə qədər vaxt tanınır. Almaniya da iflas həddinə çatmadan şirkətlərin maliyyə vəziyyətlərini düzəltməsinə kömək edən sistemlər tətbiq edir. Azərbaycan bu təcrübələri öyrənərək, borcluların iflasdan daha çox ödəmə qabiliyyətinin bərpasına diqqət edən geniş tənzimləmələr nəzərdə tutur.

Bu islahatlar çərçivəsində, Ədliyyə Nazirliyinin rəhbərliyi altında “Biznesin müflisləşməsi” işçi qrupu Dünya Bankının “Business Ready” layihəsi çərçivəsində fəaliyyət göstərir. Hazırda 2024-cü il üçün hazırlanmış Yol Xəritəsinə əsasən, “Sağlamlaşdırma və müflisləşmə haqqında” Qanun layihəsi müzakirə mərhələsindədir. Yeni qanun qəbul edildikdən sonra Azərbaycanda müflisləşmə və iflas prosesləri beynəlxalq standartlara uyğun, daha çevik və şəffaf şəkildə tənzimlənəcək. Bu islahat həm sahibkarların hüquqlarının müdafiəsinə, həm də ölkənin iqtisadi sabitliyinə mühüm töhfə verəcək.