Gələn il büdcə xərclərinin 17 milyard manatdan çoxu sosial yönümlü olacaq – Vüqar Bayramov

2026-cı ilin büdcə zərfi iki fundamental aspektdə xüsusi olaraq fərqlənir. Milli Məclisin İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin üzvü Vüqar Bayramov parlamentin plenar iclasında "Azərbaycan Respublikasının 2026-cı il dövlət büdcəsi haqqında" qanun layihəsinin müzakirəsi zamanı bu barədə danışdı. Birincisi, növbəti ilin büdcəsi müstəqillik illərinin ən böyük büdcəsi olacaq. İkinci mühüm məqam isə odur ki, enerji gəlirləri artdıqdan sonra ilk dəfə dövlət büdcəsinin gəlirlərinin təxminən 58 faizi qeyri-neft və qaz sektorunun payına düşəcək.

Bu vəziyyət göstərir ki, qeyri-resurs sektoru təkcə Ümumi Daxili Məhsulun (ÜDM) formalaşmasında deyil, eyni zamanda fiskal gəlirlərdə də aparıcı qüvvəyə çevrilir. Bu dəyişiklik iqtisadiyyatın dinamik inkişafı üçün güclü maliyyə bazası yaradır. Deputat bildirdi ki, büdcə konsolidasiyası çərçivəsində gələn ildə də fiskal dayanıqlıq güclənəcək, bu da qeyri-neft və qaz gəlirlərinin müdafiə olunan xərcləri tamamilə üstələməsinə kömək edəcək.

Bayramov gələn ilki xərclərin prioritetlərini açıqladı. Belə ki, 12 milyard manatdan çox vəsait milli təhlükəsizliyin güclənməsinə və işğaldan azad olunan ərazilərin bərpasına yönəldiləcək. Ümumi büdcə xərclərinin təxminən 30 faizinin sözügedən iki istiqamətə yönəldilməsinə baxmayaraq, digər prioritet hədəflərə də tələb olunan vəsaitin ayrılması mümkün olacaq. Bayramovun sözlərinə görə, gələn il büdcə xərclərinin 17 milyard manatdan çoxu sosial yönümlü olacaq. Bu, büdcədən xərclənən hər 100 manatdan 41 manatın sosial istiqamətə ayrılması deməkdir.

Azərbaycanın son 30 ildəki iqtisadi uğurlarına toxunan Bayramov, dövlət büdcəsinin bu müddətdə 50 dəfə artdığını qeyd etdi. Eyni zamanda, adambaşına düşən ÜDM 1995-ci ildəki 300 dollardan 2025-ci ildə 7,6 min dollara yüksəlib və 25 dəfədən çox artıb. Beynəlxalq Valyuta Fondunun qiymətləndirmələrinə görə, Azərbaycan post-sosialist dövlətləri arasında adambaşına düşən ÜDM-in həcminə görə son 30 ildə ən güclü sıçrayışı nümayiş etdirib. Ölkə neft gəlirlərindən sonra iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi islahatlarını dərinləşdirdi və iqtisadi stabilliyi gücləndirdi.

İqtisadiyyatın şaxələndirilməsi baxımından, son 10 ildə qeyri-neft sektorunun büdcə gəlirlərindəki payı 3 dəfə artaraq 20 faizdən 60 faizə çatmaqdadır. ÜDM-in isə 68 faizi qeyri-neft və qaz sektorunun payına düşür. Deputat fikrini yekunlaşdıraraq, bir sıra təkliflər verdi. Bunlara büdcə xərclərindəki artım dinamikasının iqtisadi artıma və bəzi sektorlardakı tələbə təsirlərinin ayrıca qiymətləndirilməsi daxildir. O, həmçinin subsidiyaların səmərəliliyinin qiymətləndirilməsi və ayrılması mexanizminin yaxşılaşdırılmasını, eləcə də Nazirlər Kabinetində təşkil edilən müzakirələrə ekspertlərin də dəvət edilməsini arzuolunan hesab etdi, Mərkəzi Bankın oxşar təcrübəsinə istinad etdi.