Gecikən kreditə görə nə qədər cərimə gəlir?

Sakinlər kredit ödənişlərini gecikdirdikləri üçün tətbiq edilən cərimələrin çox yüksək olmasından şikayətlənirlər. Sosial şəbəkələrdə belə iddialara tez-tez rast gəlinir. Bu problem maliyyə bazarı üçün vacibdir, çünki Mərkəzi Bankın məlumatına görə, 2025-ci il 1 oktyabr tarixinə ölkədə vaxtı keçmiş kreditlərin ümumi məbləği 528 milyon manatı ötüb. Bu yüksək rəqəm çox sayda vətəndaşın ödənişlərlə bağlı ciddi problemlər yaşadığını göstərir. Baku TV bu məsələ ilə bağlı paytaxt sakinlərinin fikirlərini öyrənərək, cərimələrin real həyatda nə qədər ağırlaşdığını ortaya çıxarıb.

Bir paytaxt sakini gecikmə səbəbindən üzləşdiyi vəziyyəti nümunə gətirdi. O, 2-3 min manatlıq televizor aldığını, lakin gecikməyə görə ona 5 min manat ödədildiyini bildirib. Vətəndaş deyir ki, üstünə gələn faizlər həddən artıq çox olub. Belə bir vəziyyət fonunda qanunvericiliyin ödənişin gecikməsinə görə hansı miqdarda və müddətdə cərimə tətbiqinə icazə verdiyi maraq doğurur. Hüquqşünas Vüsal Cəfərov qeyd edir ki, cərimə məbləği əsasən borc müqaviləsində əvvəlcədən nəzərdə tutulan faiz dərəcəsinə uyğun hesablanmalıdır.

Ola bilər ki, müqavilədə cərimə məbləğinin hesablanması barədə faiz dərəcəsi ümumiyyətlə göstərilməsin. Belə bir halda qanunvericilik başqa bir hesablama metodunu tətbiq edir. Bu zaman Mərkəzi Bankın uçot dərəcəsinin üzərinə əlavə 2 faiz gəlir və həmin ümumi məbləğ 180 gün müddətində hesablanır. Digər tərəfdən, Mülki Məcəlləyə görə, borclu gecikdirmə nəticəsində borcverənə vurduğu zərər və bundan irəli gələn nəticələr üçün tam məsuliyyət daşıyır.

Əgər borcverənə dəyən zərər qeyd edilən faizlərin məbləğindən daha çoxdursa, o zaman borcverən borcalandan həmin artıq hissənin əvəzini ödəməyi tələb etmək hüququna sahibdir. Borcverən bu tələbi məhkəmə qaydasında və ya borcalanla ayrıca razılıq əldə etməklə irəli sürə bilər. Göründüyü kimi, kredit ödənişlərinin gecikdirilməsi həm böyük cərimələrə səbəb olur, həm də borcverənə dəyən real zərərin ödənilməsi kimi əlavə hüquqi öhdəliklər yaradır.