39-cu Dünya Sionist Konqresi Qərbi Qüdsdə Başladı: Azərbaycan İlk Dəfə Təmsil Olunur

İsrail dövlətinin təməli sayılan və ideoloji əsasını qoyan 39-cu Dünya Sionist Konqresi Qərbi Qüdsdə işə başlayıb. Bu tarixi tədbir, 19-cu əsrin sonunda “sionizm və Yəhudi dövləti” fikrini irəli sürən Avstriya-Macarıstan vətəndaşı, yəhudi jurnalist Teodor Hertslin başlatdığı hərəkatın davamıdır. Haaretz qəzetinin məlumatına görə, 28-30 oktyabr tarixlərində keçirilən konqresdə 43 ölkədən nümayəndələr iştirak edir. İlk dəfə 1897-ci ildə İsveçrənin Bazel şəhərində Hertslin rəhbərliyi ilə təşkil edilən bu konqres hər beş ildən bir toplanır. Kovid-19 pandemiyası səbəbindən 2020-ci ildə onlayn formatda təşkil edilsə də, bu ilki görüş 10 illik fasilədən sonra ilk dəfədir ki, üz-üzə keçirilir.

Konqresin bu ilki toplantısına 534 nümayəndə qatılıb. Tədbirin əsas məqsədi dünya üzrə yəhudilər və İsrail üçün ayrılmış 5 milyard dollarlıq vəsaitin paylanması qaydasını müəyyənləşdirməkdir. Nümayəndə heyətinin tərkibi xüsusi diqqət çəkir: iştirakçıların təxminən üçdə biri ABŞ-dan, üçdə biri İsraildən gəlib. Geri qalanlar isə digər ölkələri təmsil edir. İsrailli nümayəndələr Knessetdəki (parlament) mandat saylarına uyğun olaraq seçilib.

39-cu Dünya Sionist Konqresinin ən vacib yeniliklərindən biri yeddi yeni ölkənin bu tədbirdə ilk dəfə təmsil olunmasıdır. Bu ölkələr Paraqvay, Ekvador, Uqanda, Serbiya, Belarus, Qazaxıstan və Azərbaycandır. Maliyyə məsələləri ilə yanaşı, nümayəndələr Dünya Sionist Təşkilatının (DST) gələcək siyasətini də müəyyən edirlər. Onlar həmçinin DST-yə bağlı olan əsas qurumlara yüksək vəzifə təyinatlarını təsdiqləyirlər. Bu qurumlar İsrail və dünya yəhudiləri arasında koordinasiyanı aparan İsrail Yəhudi Agentliyi, Agentliklə İsrail hökuməti arasında əlaqə yaradan Keren Hayesod və torpaq alqı-satqısında rol oynayan Yəhudi Milli Fonudur.

Adətən bu konqresdə İsrailin həm Baş naziri, həm də Prezidenti çıxış edir. Bu il Prezident İsaak Hersoqun nümayəndələrə müraciət etməsi planlaşdırılır. Lakin Baş nazir Binyamin Netanyahunun konqresdə iştirak edib danışıb-danışmayacağı hələ ki, bəlli deyil və qeyri-müəyyənliyini qoruyur.