ABŞ Səfiri Tom Barrack: Türkiyə və İsrail Müharibə Etməyəcək, Yaxın Gələcəkdə Ticarət Sazişi Ola Bilər

ABŞ-ın Ankaradakı səfiri və Suriya üzrə xüsusi nümayəndəsi Tom Barrack Bəhreyndə keçirilən forumda Türkiyə ilə İsrail arasında münasibətlərin normallaşmasına dair ümidverici mesajlar səsləndirib. Noyabrın 1-də paytaxt Manamada Beynəlxalq Strateji Araşdırmalar İnstitutu (IISS) forumunda çıxış edən Barrack, "Türkiyə və İsrail bir-biri ilə müharibə etməyəcəklər," deyə bildirib. O, həmçinin proqnozlaşdırıb ki, çox uzaq olmayan gələcəkdə bu iki ölkə arasında ticarət sazişi imzalana bilər. ABŞ səfiri hesab edir ki, hazırda vəziyyət olduğu yerdə qalacaq və Türkiyə Qəzzada atəşkəs prosesinin bir hissəsi olacaq. Barrack Türkiyənin Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan vasitəsilə Qəzzada barışığın təmin edilməsində oynadığı xüsusi rola diqqət çəkib və Ankaranın cəhdlərini yüksək qiymətləndirib.

Barrack vurğulayıb ki, "Türkiyə olmasaydı, Qəzzada atəşkəs olmazdı." O izah edib ki, Prezident Ərdoğan, Türkiyənin HƏMAS ilə əlaqələri və onu xarici terror təşkilatı elan etməməsi sayəsində, iki tərəfi razı salaraq atəşkəsə nail olub. Səfir razı salınan şəxslərin kimliyini açıqlamasa da, ABŞ Prezidenti Donald Tramp da daha əvvəl Ərdoğanın HƏMAS-ı razı salmaqda əsas rol oynadığını ifadə etmişdi. Barrack ABŞ-ın Yaxın Şərq siyasətinə toxunarkən, Prezident Trampın bölgədəki "bütün şahmat taxtasını dəyişdiyini" qeyd etdi. O, "Xəzər dənizindən Aralıq dənizinə qədər bir uyğunlaşma görəcəksiniz," deyərək yeni siyasi xəttin yaranacağını proqnozlaşdırıb.

Amerikalı səfir, həmçinin, Qərbin Yaxın Şərqə yönəlik siyasətini kəskin şəkildə tənqid edib. Barrack bildirib ki, "Osmanlı İmperiyasının süqutundan bəri Qərbin etdiyi hər şey səhv idi." O əlavə edib ki, müstəmləkə səlahiyyətini götürüb bunu qəbilələrə, bayraqlara və dini çərçivəyə salmaq heç vaxt müvəffəq olmadı və bütün o mərkəzləşdirilmiş modellər çökdü. Barrack hesab edir ki, bölgədə yalnız "xeyriyyəçi monarxiya" tipli idarəetmə formaları ayaqda qala bilib və bu, işləyən bir sistemdir. Qəzzada oktyabrın əvvəlində atəşkəs elan edildikdən sonra Türkiyənin prosesdə iştirakı müzakirə mövzusu olub. Prezident Ərdoğan Türkiyənin Qəzza üçün yaradılacaq "işçi qrupuna" qatılacağını bəyan edib. Milli Müdafiə Nazirliyi Türk Silahlı Qüvvələrinin atəşkəsi qorumaq üçün bölgəyə əsgər göndərməyə hazır olduğunu elan etsə də, bu cür addımların reallaşması üçün İsrailin razılığı lazımdır. Qeyd edək ki, 2023-cü il 7 oktyabr hücumlarından və İsrailin hərbi əməliyyatlarından sonra Türkiyə-İsrail münasibətləri pisləşmiş, Ankara hərəkatı qınayaraq 2 may 2024-cü ildə İsrail ilə ticarəti dayandırmışdı. Ərdoğan isə HƏMAS-ı bəzi Qərb ölkələrinin "terror təşkilatı" hesab etməsinə baxmayaraq, "azadlıq və mücahidlər qrupu" adlandırmışdı.