Donald Tramp və Si Cinpinqin Busandakı Mühüm Görüşü: Nüvə Sınaqları Barədə Gözlənilməz Tapşırıq

ABŞ Prezidenti Donald Tramp və Çin Xalq Respublikasının Sədri Si Cinpinq ikitərəfli danışıqlar aparmaq məqsədilə Cənubi Koreyanın Busan şəhərində bir araya gəldilər. Bu görüş, Trampın bu ilin əvvəlində yenidən hakimiyyətə qayıtmasından sonra iki liderin keçirdiyi ilk üzbəüz təmas oldu və eyni zamanda 2019-cu ildə Yaponiyadakı zirvədən sonra baş tutan ilk görüş kimi böyük siyasi əhəmiyyət daşıyır. Liderlərin gündəmində əsasən Şimali Koreya ilə bağlı məsələlər, ticarət tarifləri, nadir torpaq elementləri və yarımkeçiricilərə qoyulan ixrac məhdudiyyətləri kimi ciddi iqtisadi mübahisə mövzuları yer alırdı. Görüşün keçirildiyi məkan – Busan şəhəri, iki ölkə arasındakı gərgin münasibətlərin istiqamətini müəyyənləşdirmək üçün seçilmişdi.

Si Cinpinq danışıqların başlanğıcında çıxış edərək, Çin və ABŞ-ın dost və tərəfdaş kimi fəaliyyət göstərməsinin vacibliyini vurğuladı. O bildirdi ki, bu, həm tarixdən çıxarılan dərs, həm də müasir reallığın tələbidir. Çin lideri, ölkəsinin inkişafının ABŞ-ın "Amerikanı yenidən böyük etmək" vizyonu ilə heç bir ziddiyyət təşkil etmədiyini söylədi. Si Cinpinq dünyanın ən böyük iqtisadiyyatları arasında bəzən fikir ayrılıqlarının yaşanmasının təbii hal olduğunu qeyd etdi. O, iki ölkə arasındakı əlaqələri doğru rotada inkişaf etdirmək və sağlam təməllər üzərində qurulmuş münasibətlər üçün Trampla birlikdə işləməyə hazır olduğunu dedi. O, həmçinin, Çin və ABŞ-ın hər iki ölkənin və bütün dünyanın xeyrinə konkret və faydalı işlər görmək üçün birgə çalışa biləcəyinə əminliyini ifadə etdi.

Prezident Donald Tramp isə öz növbəsində Çin lideri ilə artıq bir çox məsələdə ortaq məxrəcə gəldiklərini və bu görüşdə daha çox mövzuda razılıq əldə etməyə ümid etdiklərini bildirdi. Tramp Si Cinpinqi böyük bir ölkənin görkəmli lideri adlandıraraq, uzunmüddətli dövrdə möhtəşəm bir əlaqə quracaqlarına inandığını söylədi. İki liderin danışıqları 1 saat 40 dəqiqə davam etdi. Görüş bitdikdən sonra hər iki tərəf və nümayəndə heyətləri zaldan ayrıldılar. Nə Tramp, nə də Si Cinpinq mediaya açıqlama vermədi; Tramp dərhal "Air Force One" təyyarəsinə minərək Cənubi Koreyanı tərk etdi. Danışıqlarda ABŞ tərəfini Xarici İşlər Naziri Marko Rubio, Xəzinədarlıq Katibi Skott Bessent və Ticarət Naziri Hovard Latnik təmsil edirdilər.

Lakin iki liderin görüşündən əvvəl Trampın verdiyi sərəncam beynəlxalq diqqəti cəlb etdi. Busan şəhərinə enməzdən qısa müddət əvvəl ABŞ Prezidenti sosial media hesabında Müdafiə Nazirliyinə (Savaş Bakanlığına) digər ölkələrlə bərabər şərtlərdə nüvə silahlarını sınaqdan keçirmək üçün göstəriş verdiyini elan etdi. Tramp bu addımı Çinin böyükmiqyaslı silahlanmasına qarşılıq kimi izah etdi və ABŞ-ın nüvə sınaqları üzrə hazırlıqlarını dərhal artıracağını qeyd etdi. O, "Güc yolu ilə sülh üstünlüyünü heç kimə verməyəcəyik" deyə fikirlərini yekunlaşdırdı. Bu gərgin fon, Vaşinqtonun tarifləri artırması və texnologiya sahəsində məhdudiyyətlər, eləcə də Çinin nadir torpaq elementlərinə nəzarət etmək cəhdləri səbəbindən son aylarda münasibətləri pisləşən iki iqtisadi nəhəng arasındakı münasibətlərin gələcəyini müəyyən edəcək.