Kənd Təsərrüfatı Naziri İbrahim Yumaklı Gəncləri Çağırır: Qida Təhlükəsizliyi üçün Yeni Fikirlər Lazımdır

Türkiyənin Kənd Təsərrüfatı və Meşəçilik Naziri İbrahim Yumaklı, Kastamonu Universitetinin 2025-2026-cı tədris ilinin açılış mərasimində çıxış edərkən, qlobal əhalinin sürətli artımı fonunda qida və su təhlükəsizliyi məsələsinə toxunub. Nazir bildirib ki, dünya əhalisi 8 milyarda yaxınlaşır və 2050-ci ildə bu rəqəmin 10 milyarda çatacağı proqnozlaşdırılır. Təbii ki, bu, su və qidaya olan tələbatı xeyli artırır. Yumaklı qeyd edib ki, bu mürəkkəb dövrdə gənclərin bu sahədəki işlərinə, onların vizyonuna, Tədqiqat və İnkişaf (Ar-Ge) layihələrinə qatılmasına və yeni fikirlərinə böyük ehtiyac var. O, həmçinin qüvvətli bir Türkiyənin qurulmasında gənclərin əsas rol oynadığını vurğulayıb. Yumaklı, Qəzza, Fələstin və digər məzlum coğrafiyalardakı vəziyyətin hər kəsə ciddi dərslər verdiyini deyərək, güclü olmadığınız təqdirdə, vətəniniz yoxdursa, əslində heç nəyiniz olmadığını ürəkdən hiss etdiyini bildirib. Nazir Kastamonu səfəri çərçivəsində əvvəlcə Valiliyi və Kənd Təsərrüfatı və Meşəçilik İl Müdirliyini ziyarət edib.

Nazir Yumaklı Türkiyənin geosiyasi əhəmiyyətini xüsusi vurğulayıb. Ölkənin Avropa, Asiya və Afrika qitələrinin kəsişmə nöqtəsində yerləşməsi ona böyük iqtisadi üstünlüklər verir. O açıqlayıb ki, təkcə 4 saatlıq uçuş məsafəsində dünya əhalisinin 40%-nə çatmaq mümkündür. Bu əhali isə 9 trilyon dollarlıq ticarət həcmini təmsil edir. Türkiyə, Nyu-Yorkdan Tokiyoya qədər olan bazarlara 16 saat ərzində, eyni gündə çatmaq imkanına malikdir. Qitələrarası quru, hava və dəniz nəqliyyatı əlaqələri, eləcə də enerji yolları sayəsində Türkiyə bu geniş coğrafiyada etibarlı liman kimi qəbul olunur. İstanbul Hava Limanının qırdığı rekordlar da bu potensialın ən bariz sübutudur. Bu böyük imkan, ilk növbədə kənd təsərrüfatı istehsalı daxil olmaqla, bütün sahələrdə keyfiyyətli işçi qüvvəsinə ehtiyac yaranması deməkdir.

Nazir, ölkənin gücündə kənd təsərrüfatının rolunu qeyd edərək, risklərin çox olduğu bu dövrdə davamlı və daha səmərəli istehsalın məcburiyyət olduğunu bildirib. İqlim dəyişikliyinin fəsadları açıq şəkildə müşahidə olunur; bir tərəfdən quraqlıq və yağışa ehtiyac yaranır, digər tərəfdən lokal ərazilərdə qısa müddətdə yağan güclü yağışlar fərqli problemlər və ziyanlar ortaya çıxarır. Yumaklı bu risklərə qarşı çıxmaq üçün texnologiyanı bir qalxan kimi istifadə etməyin zəruri olduğunu vurğulayıb. Kənd Təsərrüfatı və Meşəçilik Nazirliyi ölkədəki ən böyük Ar-Ge qurumlarından biridir və Gənc Mütəxəssis Əllər, ORKÖY, Kənd Yerlərinin İnkişafına Dəstək proqramları, həmçinin beynəlxalq fondlardan istifadə edilən IPARD və TKDK layihələrini həyata keçirir. Bu proqramlarda gənclərə və qadınlara müsbət ayrı-seçkilik tətbiq edilir. Nəzərə alsaq ki, gənclər bu günə qədər həmin layihələrdən 67% nisbətində faydalanıblar, mən gənc bacı və qardaşlarımızdan gələcəkdə də bu imkanlara qatılmalarını gözləyirəm.

Sonda Nazir Yumaklı gənclərə vacib tövsiyələr verib. Birincisi, hamının istədiyi asan yolu deyil, çətinliyi axtarmaq lazımdır, çünki uğur məhz çətinlikdədir. İkincisi, tez keçib gedən populyarlıqdan uzaq durmaq; əlavə dəyər yaradan işlər həmişə daha qiymətlidir. Üçüncüsü, köhnə düşüncə tərzini pozmaqdan heç qorxmamaqdır – yenilikçi olmanın əsas şərti budur. Dördüncüsü, kənd təsərrüfatı istehsalını texnologiyaya çevirmək lazımdır. Və beşincisi, informasiya texnologiyaları ilə kənd təsərrüfatını birləşdirərək ağıllı təsərrüfat (smart farming) işləri qurmaqdır. Nazir, universitetdən məzun olan gəncləri yalnız dövlət qulluğu imtahanlarının nəticələrinə məhkum etməyin özlərinə qarşı haqsızlıq olacağını deyib. O xatırladıb ki, yalnız masa arxasında istehsal edilənlər yetərli deyil. Tarlada, laboratoriyada, yəni işin bilavasitə yerində olmaq, sizə gerçək uğuru gətirəcəkdir.