Qəzza: Bir illik soyqırımın dəhşətli nəticələri
İsrail, Qəzza zolağını bir ildir fasiləsiz bombalayaraq, qadın, uşaq, qoca, gənc demədən minlərlə fələstinlini qətlə yetirdi və sağ qalanların yaşamaq üçün lazım olan sahələri yerlə yeksan etdi.
Qəzzadakı hökumətin Media Ofisinin 30 sentyabr tarixli məlumatına görə, İsrail ordusu son bir il ərzində təxminən "3 min 650 soyqırım" törətmişdir. Bu soyqırımlar nəticəsində 17 minə yaxın uşaq, 11 min 378 qadın və 13 min kişi olmaqla 41 min 870 nəfər həyatını itirmiş, 97 min 166 nəfər yaralanmışdır. Hələ də dağıntılar altında və ya itkin düşmüş 10 min nəfərin cəsədinə rast gəlinməyib. Beləliklə, ölənlərin 42 faizini uşaqlar, 27 faizini qadınlar, 31 faizini isə kişilər təşkil edir.
UŞAQLAR ƏN ÇOX ZİYANA UĞRADI
İsrail hücumlarının ən ağır zərbəsini uşaqlar almışdır. Hücumlar zamanı doğulmuş 171 körpə həyatın zövqünü dadmağa belə macal tapmamış ölüb. 1 yaşına çatmamış 710 körpə də hücumlar zamanı həyatını itirmişdir. Dağıntılar altından çıxarılan fetüs hətta var. 25 min 973 uşaq valideynlərindən birini və ya hər ikisini itirmişdir. Xəstəxanalarda aşkarlanan 7 kütləvi məzardan 520 fələstinlinin cəsədinə rast gəlinmişdir.
İsrailin hücumları yüzlərlə ailəni tamamilə məhv etmiş, minlərlə ailənin isə yalnız 1-2 üzvü sağ qalmışdır. Media Ofisinin 2 oktyabr tarixli yazılı bəyanatına görə, bir ildir davam edən soyqırım zamanı bütün üzvləri həlak olmuş 902 ailə məhv olmuş, 1364 ailənin yalnız 1 üzvü, 3 min 472 ailənin isə yalnız 2 üzvü sağ qalmışdır. Qəzza zolağına açılan sərhəd keçid məntəqələrini 5 aydır bağlayan İsrail, sağ qalan fələstinlilərə qarşı aclığı, qeyri-kafi qidalanmanı və dərman çatışmazlığını silah kimi istifadə etmişdir. Bir ildə, əksəriyyəti uşaq olmaqla 36 fələstinli aclıq və qeyri-kafi qidalanma nəticəsində həyatını itirmişdir. 3 min 500 uşaq qeyri-kafi qidalanma səbəbi ilə ölüm təhlükəsi ilə üzləşmişdir. 71 min 338 nəfər daimi köçkünlük və miqrasiya nəticəsində hepatitə, 1 milyon 737 min 524 nəfər isə müxtəlif yoluxucu xəstəliklərə yoluxmuşdur. 10 min xərçəng xəstəsi Qəzzada müalicə imkanı olmadığı üçün hər an ölüm təhlükəsi ilə üzləşir. Hücumlarda yaralanmış 12 min fələstinli və 3 min xəstənin isə Qəzza xaricində müalicə olunmasına ehtiyac var.
HƏKİMLƏR İŞGƏNCƏ NƏTİCƏSİNDƏ HƏYATINI İTİRMİŞDİR
İsrail ordusu beynəlxalq hüququ tapdalayaraq, xəstəxanaları və tibb işçilərini xüsusilə hədəfə almışdır. Beləliklə, xəstələrin və hücumlarda yaralanmış fələstinlilərin müalicə olunma imkanını əlindən almışdır. Hücumlar nəticəsində 34 xəstəxana və 80 tibb mərkəzi fəaliyyətsiz qalmış, 162 tibb müəssisəsi ziyan görmüş, 131 təcili yardım maşını istifadəsiz hala düşmüşdür. 986 tibb işçisi həyatını itirmiş, 310 tibb işçisi isə girov götürülmüşdür. İsrailin girov götürdüyü həkimlərdən bəziləri İsrail həbsxanalarında gördüyü işgəncələr nəticəsində həyatını itirmişdir. Bunların başında bölgənin ən tanınmış ortopedi cərrahlarından biri olan Adnan əl-Burş və ginekoloq İyad əl-Rantisi gəlir.
MƏKTƏB VƏ UNİVERSİTETLƏR YERLƏ YEKƏSAN EDİLMİŞDİR
İsrailin davam etdirdiyi soyqırımın ən mühüm tərəflərindən biri də təhsil sisteminə qarşı tətbiq edilən "soyqırım"dır. İsrail qəsdən Qəzzadakı məktəb və universitetləri yerlə yeksan edərək bir nəsli savadsız buraxmışdır. Fələstin məlumatlarına görə, 7 oktyabr 2023-cü ildən əvvəl Qəzza zolağında 17 universitet və kollec, həmçinin 800 min şagirdin təhsil aldığı 796 məktəb mövcud idi. İsrail ordusu hücumları ilə bu məktəblərdən 125-ni tamamilə, 337-ni isə qismən dağıtmışdır. Beləliklə, məktəb binalarının 93 faizi tamamilə və ya qismən dağıdılmışdır. Media Ofisinin məlumatına görə, İsrail hücumları nəticəsində Qəzzada ibtidai və orta məktəb yaşlı 11 min 500 şagird, 750 müəllim və təhsil sahəsində çalışan şəxs, 115 universitet müəllimi və akademik qətlə yetirilmişdir.
İsrail, bir il ərzində 85 min ton partlayıcı maddə istifadə edərək Qəzzada daş üstündə daş qoymamışdır. Bu hücumlarda evlər, dövlət binaları, tarixi abidələr, elektrik və su xətləri də istifadəsiz hala düşmüşdür. Media Ofisinə görə, 611 məscid tamamilə, 214 məscid qismən, 150 min ev tamamilə, 200 min ev qismən dağıdılmış, 80 min ev istifadəsiz hala düşmüşdür. 201 dövlət qurumu, 206 tarixi abidə və qorunan ərazi və 3 kilsə də İsrail hücumlarının hədəfi olmuşdur. 36 idman qurğusu və stadion, 700 su quyusu fəaliyyətsiz qalmışdır.
Qəzzadakı Vəqf və Dini İşlər Nazirliyi 5 oktyabr tarixli bəyanatında Qəzza üzrə 1245 məscidin 79 faizinin dağıdıldığını, 60 qəbiristanlıqdan 19-unun qəsdən və sistematik şəkildə hədəfə alındığını, qəbiristanlıqların qazılaraq onlarla cəsədin oğurlandığını və bədən bütünlüklərinin pozulduğunu bildirmişdir. Bəyanatda nazirliyin 238 işçisinin İsrail ordusu tərəfindən öldürüldüyü, 19-unun girov götürüldüyü qeyd olunmuşdur. İnfrastrukturda isə 3 min 130 kilometrlik elektrik, 330 min metrlik su, 655 min metrlik kanalizasiya xətti və 2 milyon 835 min metrlik yol şəbəkəsi dağıdılmışdır.
Fələstin Dövlət başçısı Mahmud Abbas 3 oktyabr tarixində Qətərin paytaxtı Dohada "İdman diplomatiyası" mövzusunda keçirilən Asiya Əməkdaşlığı Dialoqu (AİD) Zirvə görüşündə çıxışında İsrail ordusunun "vəhşi soyqırım müharibəsində Qəzza zolağındakı infrastrukturların, o cümlədən idman qurğularının 90 faizdən çoxunun məhv edildiyini" söyləmişdir.
