Süni İntellekt Dövründə Təhsil: Mütəxəssislər İnsanın Mərkəzdə Olmasının Zəruriliyini Vurğulayır

Qatarda keçirilən 12-ci Dünya Təhsil İnnovasiya Sammitində (WISE 12) iştirak edən mütəxəssislər süni intellekt (Sİ) əsrində təhsildə etik prinsiplərin, insan təmasının və əsl öyrənmə ehtiyacının qorunub saxlanmasının vacibliyini xüsusi olaraq qeyd etdilər. Təhsil texnologiyaları, erkən uşaqlıq inkişafı və rəqəmsal təhsil sahələrində çalışan bu mütəxəssislər, Qətər Vəqfinin təşəbbüsü ilə 24-25 noyabr tarixlərində Dohadakı Qətər Milli Konqres Mərkəzində "Humanity.io: Təhsilin Qəlbində İnsan Dəyərləri" mövzusu altında toplanmışdılar. Onlar Sİ dövründə təhsilin necə idarə edilməsi gərəkdiyi barədə fikirlərini bölüşdülər və texnologiyanın tələbənin fərdi ehtiyaclarını kölgədə qoymamasına diqqət çəkdilər. Ümumi rəy ondan ibarət idi ki, texnoloji tərəqqiyə baxmayaraq, təhsilin mərkəzinə insan elementi qoyulmalıdır.

Hindistanda fəaliyyət göstərən “Transform Schools”un qurucu ortağı Pankaj Vinayak Şarma süni intellektin, xüsusən də öyrənmə imkanlarına çıxışı olmayan uşaqlar üçün böyük bir qapı açdığını bildirdi. Şarma dünyada uşaqların təxminən yüzdə 40-ının gözlənilən öyrənmə səviyyəsindən geri qaldığını vurğuladı. Onun təşkilatı həm müəllimlərə dəstək verir, həm də öyrənmə prosesini davamlı edən oyunlaşdırılmış bir tətbiq hazırlayıb. Bu tətbiq uşaqları darıxdırıcı öyrənmə təcrübəsindən uzaqlaşdırır; riyaziyyatı zarafatlarla, elmi tapmacalarla, dili isə əyləncəli söz oyunları vasitəsilə öyrədir. Şarma bu yanaşmanın uşaqların "öyrəndiklərini fərqinə varmadan öyrənməyə davam etmələrini" təmin etdiyini söylədi. Süni intellekt dəstəkli öyrənmənin gücünü vurğulayan mütəxəssis, əsas məqsədin sinif otaqlarının fiziki hüdudlarından kənara çıxaraq uşaqları həqiqi bilik əldə etməyə yönləndirmək olduğunu bildirdi.

Erkən uşaqlıq inkişafı sahəsində çalışan “Indaba Foundation”dan Teodora Nomakvezi Lutuli isə Sİ-nin təhsildə insan təmasını arxa plana keçirəcək şəkildə istifadə edilməsinin böyük risklər yarada biləcəyini qeyd etdi. O, "Süni intellekt insan mərkəzliyini əvəz edəcək" sözləri ilə öz narahatlığını ifadə etdi. Lutuli, erkən uşaqlıq dövründə idrak, emosional və sosial inkişafın birlikdə irəlilədiyini diqqətə çatdırdı və uşaqların yalnız ekran qarşısında öyrənməsinin təhlükəli olduğuna işarə etdi. O bildirdi ki, uşaqlar çox parlaq və ağıllı ola bilərlər, lakin böyüdükcə həyatlarında həqiqətən vacib olan bir nöqtəni qaçırırlar. Süni intellekt əsaslı öyrənmənin sosial təması və duyğu təcrübələrini əvəz edə bilməyəcəyini vurğulayan Lutuli, texnologiyanın yerli kontekstlərə uyğunlaşması ilə bağlı da narahatlıqlarını dilə gətirdi. Onun fikrincə, təhsil yerli ehtiyaclara həssas olmadığı təqdirdə, uşaqların inkişafı mənfi təsir görə bilər.

Qurani-Kərim təlimini oyunlaşdıraraq uşaqlar üçün daha maraqlı edən “Noor” platformasının nümayəndəsi Mohamed Həsən isə süni intellektin düzgün istifadə edildikdə təhsildə böyük fürsətlər yaratdığını təsdiqlədi. Həsən, ənənəvi öyrənmə metodlarının artıq uşaqları cəlb etmədiyini, lakin oyunlaşdırma sayəsində öyrənmənin gündəlik həyatın təbii bir hissəsinə çevrildiyini söylədi. O, Sİ-nin təhsildə mütləq etik zəmin üzərində qurulmalı olduğunu vurğuladı. Həsən, fərdiləşdirilmiş öyrənmə imkanlarının xüsusilə uşaqlar üçün önəm daşıdığını qeyd edərək, təhsilin mərkəzinə insanın qoyulmasının əvəzolunmaz olduğunu bir daha ifadə etdi.