Tramp və Putinin Görüşü Niyə Ləğv Edildi? Ağ Ev Atəşkəs Razılaşmazlığını Səbəb Göstərdi

Ağ Ev ABŞ Prezidenti Donald Tramp və Rusiya Prezidenti Vladimir Putin arasında Ukraynadakı müharibəyə dair planlanan üzbəüz görüşün "tezliklə baş tutmayacağını" elan etdi. Bu xəbərin ardınca Tramp məsələ ilə bağlı verilən suallara cavab verərkən, "əbəs yerə keçirilmiş bir görüş" istəmədiyini bildirdi. Bununla belə, o, yaxın günlərdə hər şeyin dəyişə biləcəyini əlavə edərək, gələcək inkişaflar üçün qapını açıq saxladı.

Prezident Trampın sözlərinə görə, əsas fikir ayrılığı Moskvanın mövcud cəbhə xəttində atəşkəs elan etməkdən imtina etməsi oldu. Bu zirvə görüşünün əslində yaxın həftələrdə Macarıstanın paytaxtı Budapeştdə keçiriləcəyi gözlənilirdi. Ağ Evin açıqlamasına əsasən, Birləşmiş Ştatlar və Moskva tərəfindən Ukraynada sülhün bərqərar olmasına dair irəli sürülən təkliflər arasındakı fərqlər getdikcə daha aydın görünüb. Görünür, Ağ Ev Budapeştdəki planları təxirə salarkən, ötən avqust ayında Alyaskada keçirilən və heç bir konkret nəticə verməyən zirvəyə bənzər nəticəsiz bir ssenaridən yayınmaq istəyirdi. Reuters xəbər agentliyinə danışan avropalı bir diplomat, "Məncə, Ruslar həddindən artıq çox şey tələb edəndə Amerikalılar Trampın Budapeştdə razılığa gələ bilməyəcəyinə qənaət gətirdilər," deyə vurğulayıb. ABŞ Dövlət Katibi Marko Rubionun rusiyalı həmkarı Sergey Lavrovla eyni istiqamətdə görüşməsi gözlənilirdi, lakin Ağ Ev onların "məhsuldar" bir telefon danışığı apardığını və əlavə görüşə ehtiyac qalmadığını açıqlayıb.

Bazar ertəsi günü Tramp, Kiyev və Avropa liderlərinin dəstəklədiyi bir atəşkəs planını masaya qoymuşdu. Bu plana görə, mövcud cəbhə xəttindəki döyüşlərin dayandırılması nəzərdə tutulurdu. Lakin Rusiya, hazırkı cəbhə xəttində atəşkəs elan edilməsi təklifini rədd edir. Lavrovun fikrincə, belə bir atəşkəs müvəqqəti məna daşıya bilər; Moskva yalnız uzunmüddətli, davamlı bir sülhlə maraqlanır. Rusiyanın tələbi Ukraynanın şərqində Moskvanın iddia etdiyi bölgələrdən Ukrayna qoşunlarının tamamilə çıxarılmasıdır. Lavrov, Donbas bölgəsində Rusiyanın suverenliyinin tanınması və Ukraynanın silahsızlaşdırılması kimi tələbləri xatırladaraq, "münaqişənin əsaslarına enilməli olduğunu" irəli sürüb. Avropa liderləri isə Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski ilə birlikdə açıqlama verərək, sülh danışıqlarının "mövcud cəbhə xəttində atəşkəslə" başlamalı olduğunu müdafiə edib və Rusiyanı sülh məsələsinə "ciddi yanaşmamaqda" ittiham ediblər. Zelenski, Rusiyanın nəzərə alacağı yeganə inkişafın Ukraynaya uzunmənzilli silahların tədarükü olacağını iddia edib.

Bəzi mənbələr Trampın Zelenskini Donbas (Donetsk və Luqansk) kimi tanınan bölgələrdə geniş ərazilərdən imtina etməyə məcbur etməyə çalışdığını bildirir. Lakin Zelenski, bu mövzunun müzakirəyə açıq olmadığını, çünki bu ərazilərin Rusiya tərəfindən yeni hücumlar üçün istifadə edilə biləcəyini deyib. Putin Kiyevlə atəşkəs razılaşmasına gəlməkdə tərəddüd etdiyi üçün Trampın Rusiyaya qarşı mövqeyi son aylarda daha da sərtləşib. ABŞ Prezidenti, əgər razılaşma əldə edilməzsə, ölkəsinin "Tomahawk" raketləri göndərə biləcəyi xəbərdarlığını edib. Kreml sözçüsü Yuriy Uşakov, Putin ilə telefon danışığı zamanı raket tədarükünün sülh prosesinə və iki ölkənin münasibətlərinə zərər verəcəyini dediyini çatdırıb. 2.500 km mənzilli Tomahawk raketlərinin Ukraynaya verilməsi, potensial olaraq Moskvanı Ukraynanın atəş zonasına salır.