Türkiyədə İlk Böyrək Nəqlinin 50-ci İldönümü: Səhiyyə Naziri MESOT Konqresində Böyük İnkişafı Açıqladı

Türkiyədə ilk böyrək nəqlinin həyata keçirilməsinin 50-ci ildönümü münasibətilə Yaxın Şərq Orqan Nəqli Dərnəyinin (MESOT) 19-cu Konqresi Ankarada baş tutdu. Başkənd Universitetinin Bağlıca Kampusunda, Prof. Dr. Mehmet Haberalın ev sahibliyi ilə təşkil edilən tədbirə Səhiyyə Naziri Prof. Dr. Kemal Memişoğlu və 35 fərqli ölkədən 500 elm adamı qatıldı. Nazir Memişoğlu çıxışında Türkiyənin orqan nəqli sahəsində son illərdə əldə etdiyi kəskin irəliləyişlərə diqqət çəkdi. O bildirdi ki, Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanın rəhbərliyi ilə səhiyyə sektoru son 20 ildə inanılmaz bir inkişaf yolu keçib. 2000-ci ildə ölkədə cəmi 6 nəql mərkəzi fəaliyyət göstərirdi və ildə təxminən 200 qaraciyər nəqli əməliyyatı aparılırdı. Bu gün isə Türkiyədə 149 mərkəzdə ildə 5 min nəql əməliyyatı həyata keçirilir. Memişoğlu bu rəqəmlərin Türkiyəni orqan nəqli sistemində dünyaya nümunə olan ölkə səviyyəsinə qaldırdığını söylədi.

Nazir, Prof. Dr. Mehmet Haberalın başlatdığı işlərin Türkiyəyə öncüllük qazandırdığını vurğuladı. Memişoğlu, Türkiyənin təkcə öz vətəndaşlarına deyil, həm də region ölkələrinə təcrübələrini ötürən, lazım gəldikdə həmin ölkələrə gedib nəql əməliyyatlarını həyata keçirən və digərlərini öyrədən böyük bir insan gücünə sahib olduğunu ifadə etdi. O, həmçinin orqan bağışı prosesini asanlaşdırmaq məqsədilə həyata keçirilən yeni elektron sistem haqqında məlumat verdi. Vətəndaşlar artıq e-Dövlət (e-Devlet) üzərindən elektron imza ilə orqan bağışlaya bilir və bu, rəsmi vəsiyyət kimi qəbul edilir. Elektron bağış sistemi sayəsində beyin ölümü baş verdikdə, sistem ailəni və donor qruplarını avtomatik məlumatlandırır, nəticədə bağış prosesi sürətlənir və meyitdən orqan bağışı halları artır.

Memişoğlu, əldə edilən bütün bu nailiyyətlərə baxmayaraq, hazırda Türkiyədə 32 min 500 nəfərin orqan gözlədiyini və hər gün təxminən üç vətəndaşın bu gözləmə müddətində həyatını itirdiyini qeyd etdi. Nazir, yeni sistemlə meyitdən bağışların sayını artıraraq bu itkiləri azaltmağı hədəflədiklərini bildirdi. Konqresdə çıxış edən MESOT-un Qurucu və Keçmiş Sədri Prof. Dr. Mehmet Haberal isə Türkiyənin orqan nəqli sahəsində yarım əsrlik möhtəşəm uğur hekayəsinə sahib olduğunu xatırlatdı. O, 3 noyabr 1975-ci ildə Hacettepe Universitetində icra olunan ilk uğurlu böyrək nəqli əməliyyatının xroniki orqan çatışmazlığı olan minlərlə xəstə üçün böyük ümid işığı olduğunu vurğuladı.

Prof. Haberal bildirdi ki, bu 50 illik yolçuluq elmi tərəqqinin, ictimai şüurun və etik dəyərlərə bağlılığın göstəricisidir. Türkiyə hazırda canlı donordan edilən nəqllərdə dünya liderləri arasında yer alır. O, 1979-cu ildə qüvvəyə minən 2238 saylı "Orqan və Toxuma Nəqli Qanunu"nun etik prinsipləri və hüquqi tənzimləmələri ilə dünya miqyasında nümunə hesab edildiyini qeyd etdi. Bu qanun meyitdən nəqlin qarşısını açıb, orqan ticarətini əngəlləyib və bağış prosesinə hüquqi zəmanət verib. Haberal, orqan nəqlinin sadəcə cərrahi prosedur deyil, donorun səxavəti, həkimin biliyi və xəstə yaxınlarının səbri ilə formalaşan etik, insani və ictimai bir yaşam dövrü olduğunu xüsusi vurğuladı. O, minlərlə insanın həyatda qalması üçün orqan bağışına ehtiyac duyduğunu qeyd edərək, bunun bəşəriyyət adına vicdan və dəyər hərəkəti olduğunu söylədi.