Ukrayna danışıqlarında əsas rol oynayan şəxslər: Müharibəyə son qoymaq üçün kimlər çalışır?

Ukraynadakı müharibəni dayandırmaq məqsədilə mümkün razılaşma üzrə danışıqlar aparmaq üçün ABŞ-dan gələn nümayəndə heyəti dekabrın 2-də Rusiya lideri Vladimir Putinlə görüş keçirdi. Bu görüş, son iki həftə ərzində Ukrayna məsələsində razılıq əldə etmək üçün aparılan gərgin diplomatik fəaliyyətin ən son hissəsidir. Xatırladaq ki, iki həftə əvvəl ABŞ Kiyevə 28 maddədən ibarət sülh planı təqdim etmişdi və bu plan ümumilikdə Moskvanın maraqlarına cavab verirmiş kimi görünürdü. Həmin vaxtdan bəri diplomatik səylər çərçivəsində Cenevrə və Florida ştatlarında ABŞ-Ukrayna görüşləri təşkil olunub. Bəs ABŞ, Ukrayna və Rusiya tərəflərindən bu mühüm danışıqlarda iştirak edən, sülhün şərtlərini formalaşdıran əsas müzakirəçilər kimlərdir?

Amerika Birləşmiş Ştatlarını danışıqlarda bir neçə mühüm fiqur təmsil edir. Onlardan biri 39 yaşlı Dan Driscoll-dur, hansı ki, ABŞ Quru Qoşunları Nazirinin ən gəncidir. O, həm də ABŞ Vitse-prezidenti JD Vancela yaxın müttəfiq və keçmiş sinif yoldaşıdır. Amerikan sülh planının sızmasından sonra Kiyevə yollanan heyətdə gözlənilmədən yer alması onu danışıqlarda mühüm bir şəxsiyyətə çevirib. Onun adı gələcəkdə ABŞ müdafiə naziri vəzifəsinə namizədlər arasında çəkilir. Tramp ikinci dəfə prezident olanda Driscollu təyin edərkən onun "həm dəyişiklik, həm də narahatlıq yaratmaq üçün güclü bir təcrübəsinin" olduğunu qeyd etmişdi. Danışıqların digər təsirli iştirakçısı isə daşınmaz əmlak sahəsində zəngin olan və Trampın golf dostu kimi tanınan Steve Witkoff-dur. O, əvvəlcə ABŞ-ın Yaxın Şərq üzrə Xüsusi Nümayəndəsi təyin olunsa da, sonradan Rusiyayla müzakirələrin əsas aparıcı fiquruna çevrildi. Witkoff, Moskva tərəfinin müharibəni bitirmək üçün irəli sürdüyü tələbləri önə çəkdiyi üçün tənqidlərlə qarşılaşdı. O, bu il Kiyevə baş çəkmədən bir neçə dəfə birbaşa Moskvaya səfər edib. Putinlə görüş üçün bu, Witkoffun məlum olan altıncı səfəridir.

ABŞ heyətindəki başqa bir əhəmiyyətli şəxs isə dövlət katibi Marco Rubio-dur. O, sülh planının son versiyasına dəyişikliklərin edildiyi Cenevrə görüşlərində Amerika nümayəndə heyətinə başçılıq edirdi. Rubio, əvvəlki dövrdəki Tramp administrasiyasının digər üzvləri ilə müqayisədə Rusiyaya qarşı daha kəskin mövqe tutan bir şəxs kimi tanınır. Noyabr ayının son həftə sonunda Floridada keçirilən sülh danışıqlarında iştirak edən Rubio, bu diplomatik səylərin "təkcə müharibənin dayandırılması şərtləri ilə bağlı olmadığını" vurğulamışdı. O, həm də "Ukraynanın uzunmüddətli çiçəklənməsinə gətirib çıxaracaq şərtlərlə bağlı" olduğunu bildirmişdi. Trampın kürəkəni olan Jared Kushner isə bu danışıqlarda rəsmi vəzifə daşımasa da, diplomatik müşavir kimi rol oynayır. 44 yaşlı Kushner ilk prezidentlik dövründə yüksək səviyyəli müşavir idi və beynəlxalq işgüzar razılaşmalarla məşğul olması ilə tanınır. O, son dövrlərdə Ukrayna danışıqlarında da iştirak etməyə başlayıb.

Ukrayna tərəfindən əsas müzakirəçi, prezident Volodimir Zelenskinin xüsusi katibi olan Andriy Yermak keçən həftə korrupsiya ilə bağlı reyd sonrası istefa verib. Yermak yüksək səviyyəli vəzifəsi sayəsində Ukrayna hökumətində çox güclü bir fiqur idi və kritik sülh danışıqlarında iştirak etmək üçün Zelenski tərəfindən təyin edilmişdi. Onun yerini isə Ukrayna Milli Təhlükəsizlik Şurasının sədri Rustem Umerov tutdu. Umerov müharibənin əvvəlindən danışıqlarda iştirak edib, daha əvvəl müdafiə naziri vəzifəsində çalışıb. Rusiya nümayəndə heyətində isə əsas şəxslərdən biri Kirill Dmitriyevdir. O, əvvəllər ABŞ-da yaşayıb və çalışıb, işgüzar müqavilələr sahəsində geniş təcrübəsi var. O, Trampın diplomatik bacarıqlarını yüksək qiymətləndirir və Qərb auditoriyalarına Rusiya hökumətinin mövqeyini izah edir. Keçən ay sızan sülh planının layihəsi, Dmitriyev ilə Witkoff arasında Mayamidə baş tutan üç günlük görüşdən sonra ortaya çıxmışdı. Digər vacib fiqur isə Putinin 2012-ci ildən bəri xarici siyasət müşaviri olan Yuri Uşakovdur. Uşakov Avropalıların planını "ilk baxışdan tam konstruktiv olmadığını və Rusiyanın maraqlarına uyğun gəlmədiyini" deyərək tənqid etmişdi. Bundan başqa, Rusiya müzakirə komandasının önəmli üzvü Vladimir Medinski yer alır. Keçmiş Mədəniyyət naziri olan Medinski sərt xətt tərəfdarı kimi tanınır və müharibəni əsaslandıran Rusiya dərsliklərinin hazırlanmasına köməklik göstərib.