Alphabet X Fantastik Layihələri Müstəqil Şirkətlərə Çevirir: Astro Teller Yeni Strategiyanı Açıqladı

Alphabet-in "böyük hədəfli layihələr" fabriki olan X, iddialı texnologiya layihələrini bazara çıxarmaq üsulunu dəyişir. X-in rəhbəri Astro Teller bu yaxınlarda TechCrunch Disrupt tədbirində elan etdi ki, şirkət uğurlu layihələri artıq Alphabet-in korporativ strukturu daxilində saxlamaq əvəzinə, getdikcə onları müstəqil şirkətlər kimi ayırır. Bu yeni strategiya, yalnız X-dən ayrılan startaplara sərmayə qoymaq üçün yaradılmış xüsusi bir vençur fondu üzərində qurulub. Tellerin sözlərinə görə, bu yanaşma layihələrə daha çevik və sürətli inkişaf etmək imkanı verir.

Bu maliyyələşdirmə mexanizminin mərkəzində duran "Series X Capital" fondu 500 milyon dollardan çox vəsait toplayıb. Fonda keçmiş YouTube rəhbəri və Facebook-un maliyyə direktoru olmuş Gideon Yu rəhbərlik edir. Series X Capital, Alphabet-in digər sərmayə qolları (GV, CapitalG, Gradient Ventures) ilə müqayisədə unikal mövqeyə malikdir, çünki o, qanuni olaraq yalnız X-dən ayrılan şirkətlərə sərmayə qoymalıdır. Astro Teller bildirir ki, Alphabet fondda sadəcə kiçik bir sərmayəçi olmalıdır. Əks təqdirdə, fond X layihəsinə sərmayə qoyanda, layihə faktiki olaraq hələ də Alphabet-in daxilində qalmış olardı ki, bu da əsas məqsədə ziddir. X rəhbəri qeyd edir ki, Waymo və Wing kimi əvvəlki uğurlu layihələr Alphabet-in resurslarından faydalanırdı, lakin son onillikdə aydın oldu ki, bəzi layihələr fərqli olduqları üçün şirkət membranının xaricində daha sürətli irəliləyə bilərlər. Bu, onlara sıx strateji əlaqələri qoruyaraq müstəqillik qazandırır.

Teller izah edir ki, bu ayrılma strategiyası yalnız X-in yüksək səviyyədə intellektual dürüstlüyə malik olması sayəsində mümkündür. X-də, hətta perspektivli görünən ideyaların ləğv edilməsi belə təşviq olunur və qeyd edilir. X-in tərifinə görə, "fantastik layihə" üç hissədən ibarətdir: dünyadakı böyük bir problemi həll etməyə çalışmaq; problemi yox edə biləcək məhsul və ya xidmət təklif etmək; və komandanın problemi həll edə biləcəyinə "ümid verən" yeni texnologiyadan istifadə etmək. Teller vurğulayır ki, əgər bir təklif çox ağlabatan səslənirsə, şirkət onunla maraqlanmır, çünki bu, tərifi etibarilə kifayət qədər "fantastik" deyil. X bu ideyaları sərt şəkildə sınaqdan keçirir, əsas məqsəd onları ləğv etmək üçün səbəblər tapmaqdır. Bu yanaşmanın nəticəsi cəmi 2% uğur nisbətidir, lakin Teller bunu uğursuzluq deyil, iş modelinin vacib bir xüsusiyyəti kimi görür.

Bu metod həm də praktiki bir məqsədə xidmət edir. Əvvəllər X, layihəni Alphabet-dən ayırmaq üçün kənar vençur investorlarının biznesin ən az 51%-ni almasına nail olmalı idi. İndi isə X-i dərindən anlayan və yalnız X-dən gələn layihələrə sərmayə qoymağa məcbur olan xüsusi fond sayəsində, ayrılma prosesi daha asan və sistemli şəkildə həyata keçirilir. X-in işçiləri də bu sistemdən maddi olaraq çox faydalanırlar. Layihə müstəqil şirkətə çevriləndə, işçilər komandanın bir hissəsi olaraq şirkətdə əhəmiyyətli pay əldə edirlər. Teller qeyd edir ki, bu, sanki heç bir maliyyə riski olmadan, layihəni sıfırdan, öz qarajından başlayan bir təsisçinin alacağı pay qədərdir. 2025-ci ildə X ən azı iki şirkət ayırıb: simsiz optik rabitə texnologiyası hazırlayan Taara və maşın öyrənməsi ilə əkinçiliyi sürətləndirən Heritable Agriculture. X-in ən son elan etdiyi fantastik layihə isə inşaat və memarlıq sektorundakı mürəkkəb layihələri sadələşdirməyə kömək edəcək yeni bir süni intellekt platforması olan Anori-dir.