Microsoft-un BƏƏ-yə 15.2 Milyard Dollarlıq İnvestisiyası: Körfəz Ölkəsi ABŞ-ın Süni İntellekt Diplomatiyasının Sınaq Meydanına Çevrilir

Texnologiya nəhəngi Microsoft, növbəti dörd il ərzində Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinə (BƏƏ) ümumilikdə 15.2 milyard dollar sərmayə qoyacağını rəsmi olaraq açıqladı. Bu böyük xəbər Əbu-Dabi Qlobal Süni İntellekt Sammitində elan edildi. Bu investisiya, eyni zamanda, ən qabaqcıl Nvidia qrafik prosessorlarının (GPU) BƏƏ-yə ilk dəfə göndərilməsini də əhatə edir. Ən vacib məqam isə odur ki, ABŞ hökuməti bu çiplərin ixracı üçün Microsoft-a xüsusi lisenziya verib. Bu razılaşma BƏƏ-ni həm ABŞ-ın ixrac nəzarəti siyasətini yoxlamaq üçün bir sınaq meydanına, həm də Amerikanın regiondakı AI təsirinin əsas dayaq nöqtəsinə çevirir.

Bu müqavilə Microsoft-un Yaxın Şərqdəki mövqelərini genişləndirməsinə kömək edəcək. Bu region, süni intellekt sahəsində qlobal hökmranlıq uğrunda gedən yarışda çox əhəmiyyətli bir ərazidir. Qeyd edək ki, əvvəllər, 2025-ci ilin mayında keçmiş Prezident Donald Tramp BƏƏ Prezidenti Şeyx Məhəmməd bin Zayed Əl-Nəhyan ilə Əbu-Dabidə AI məlumat mərkəzi şəhərciyi tikmək barədə razılığa gəlmişdi. Lakin bu layihə, inkişaf etmiş süni intellekt sistemlərinin işləməsi üçün zəruri olan güclü Nvidia çiplərinin satışına ABŞ tərəfindən qoyulan ixrac məhdudiyyətlərinə görə ləngimişdi. Microsoft, sentyabr ayında ABŞ Ticarət Departamentindən bu çipləri BƏƏ-yə göndərmək üçün lisenziya alan ilk şirkət oldu.

Bəzi tənqidçil bu razılaşmanın ABŞ-ın Çinə qarşı tətbiq etdiyi ixrac məhdudiyyətlərinin məntiqini zəiflətdiyini bildirirlər. Onların fikrincə, Çinin müttəfiqi olan BƏƏ vasitəsilə texnologiyaların yayılması üçün potensial gizli kanallar yaranma riski mövcuddur. Microsoft isə bu ittihamlara cavab olaraq, lisenziyalar tərəfindən tələb olunan ciddi kibertəhlükəsizlik və milli təhlükəsizlik şərtlərini yerinə yetirmək üçün çox böyük işlər görüldüyünü açıqladı. Şirkət BƏƏ-də A100, H100 və H200 çiplərindən istifadə edərək, təxminən 21,500 Nvidia A100 GPU-ya bərabər həcmdə hesablama gücü əldə edib. Bu çiplərdən OpenAI, Anthropic, açıq mənbə təminatçıları və Microsoft-un özünün AI modellərinə çıxış təmin etmək üçün istifadə edilir.

Açıqlanan 15.2 milyard dollarlıq ümumi rəqəm, Microsoft-un 2023-cü ildə ölkədə yeni AI təşəbbüsü çərçivəsində xərcləməyə başladığı məbləğləri də əhatə edir. 2023-cü ildən 2025-ci ilin sonuna qədər Microsoft artıq BƏƏ-də 7.3 milyard dollardan çox vəsait xərcləyib. Bu xərclərə BƏƏ-nin suveren süni intellekt şirkəti G42-yə qoyulan 1.5 milyard dollarlıq səhm yatırımı və məlumat mərkəzləri üçün ayrılan 4.6 milyard dollardan çox kapital daxildir. Şirkət 2026-cı ilin əvvəlindən 2029-cu ilin sonuna qədər BƏƏ-də əlavə 7.9 milyard dollar xərcləməyi öhdəsinə götürür. Bunun 5.5 milyard dolları mövcud və planlaşdırılan AI və bulud infrastrukturlarının genişləndirilməsi üçün nəzərdə tutulub. Microsoft-un BƏƏ-dəki fəaliyyəti sadəcə məlumat mərkəzləri qurmaqdan ibarət deyil; şirkət 2027-ci ilə qədər bir milyon sakini təlimatlandırmağı və Əbu-Dabini regional AI tədqiqat və model inkişafı mərkəzi kimi istifadə etməyi planlaşdırır. Bu böyük yatırım qərarının elan edildiyi gün, Microsoft Avstraliyanın IREN şirkəti ilə AI bulud potensialı üçün 9.7 milyard dollarlıq başqa bir müqavilə imzalamışdı, bu da şirkətin qlobal miqyasda AI infrastrukturlarına nə qədər ciddi yatırım etdiyini göstərir.