Dünyada bahalaşan və ucuzlaşan ərzaq məhsulları - SİYAHI

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatının (FAO) məlumatına görə, Ərzaq Qiymətləri İndeksi (FFPI) 2025-ci ilin sentyabr ayında cüzi azalma göstərib. İndeks orta hesabla 128.8 bənd təşkil edib. Bu göstərici avqust ayı ilə müqayisədə 0.7% azalsa da, ötən ilin müvafiq dövrünə nisbətən 3.4% artım hələ də qalıb.

Dövlət Agentliyinə istinadən verilən xəbərə görə, sentyabr ayında bəzi əsas ərzaq kateqoriyalarının qiymətləri fərqli istiqamətlərdə hərəkət edib. Ət məhsulları üzrə qiymət indeksi artıb, lakin şəkər, bitki yağları, süd və taxıl məhsulları üzrə ciddi azalmalar qeydə alınıb. Bu tendensiyalar qlobal bazarlardakı bol təklif və yüksək məhsuldarlıq proqnozları ilə birbaşa bağlıdır.

Taxıl məhsullarının Qiymət İndeksi sentyabrda 105.0 bənd təşkil edərək avqust ayı ilə müqayisədə 0.6% azalıb. Bu azalmanın başlıca səbəbi Avropa İttifaqı, Şimali Amerika və Rusiya Federasiyasındakı yüksək məhsuldarlıq fonunda buğda qiymətinin enməsi olub. Həmçinin, Braziliya və ABŞ-də bol tədarük proqnozları qarğıdalı qiymətini aşağı salıb, düyü qiymətində də azalma müşahidə edilib. Eyni zamanda, şəkər qiyməti də kəskin enib. Şəkər Qiymət İndeksi 4.1% azalaraq 99.4 bəndə düşüb. Bu eniş Braziliyada böyük həcmli əzmə işləri və yüksək məhsuldarlıq, eləcə də Hindistan və Taylandda yaxşı məhsul gözləntiləri ilə izah olunur. Bitki yağları İndeksi də azalıb. Palm yağı qiyməti Malayziyada ehtiyatların yüksək olması səbəbindən düşüb. Argentinadan artan tədarük təzyiqi səbəbindən qlobal soya yağı qiymətinin də azalması baş verib.

Qlobal azalma fonunda ət məhsulları üzrə qiymət indeksi artıb. Ət Qiyməti İndeksi 0.7% artaraq 127.8 bəndə çatıb. Mal ətinin qiymətinin artması Avstraliyada yüksək kotirovkalar, Çin və ABŞ-də olan güclü tələbatdan irəli gəlib. Qoyun əti qiymətində də artım baş verib, çünki yüksək tələb Okeaniyada aşağı ixrac imkanları ilə üst-üstə düşüb. Süd məhsullarının İndeksi isə 2.6% azalıb (148.3 bənd). Bu azalma əsasən Yeni Zelandiyada yüksək təklif səbəbindən kərə yağı və süd tozu qiymətlərinin enməsi nəticəsində yaranıb.

Qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycanda istehlak qiymətləri indeksi (CPI) fərqli dinamika göstərib. Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, 2025-ci ilin yanvar-sentyabr aylarında CPI əvvəlki ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 5.7% təşkil edib. Xüsusilə, qida məhsulları, içkilər və tütün məmulatları üzrə qiymətlər 6.7% artıb, bu da yerli bazarda inflyasiya təzyiqlərinin davam etdiyini göstərir. Təkcə sentyabr ayında isə ölkədə CPI avqust ayı ilə müqayisədə 1.1% bərabər olub.