2025-ci İl Gün Dönümü Tarixləri: Yay və Qış Günəş Durumu Nə Vaxt Başlayır?

Günəşin Yerə görə mövqeyini dəyişməsi nəticəsində yaranan bu xüsusi anlar fəsillərin rəsmi başlanğıcı sayılır. Astronomik hadisələrə marağı olanlar, təqvim işlərini planlayanlar, eləcə də təbiət aşiqələri 2025-ci ilin Gün dönümü tarixlərini axtarırlar. Gün dönümü nədir? Bu, Yerin Günəş ətrafında hərəkəti zamanı ox əyriliyinə görə baş verən xüsusi nöqtələrə verilən addır.

Bu hadisə ildə iki dəfə baş verir: iyunun 21-i ətrafında Yay Gün Dönümü və dekabrın 21-i ətrafında Qış Gün Dönümü. Bu tarixlər, Şimal və Cənub Yarımkürələrində tamamilə əks təsirlər yaradır – birində yay fəsli başlayarkən, digərində qış mövsümü start götürür. Buna görə də gün dönümü təkcə təqvim hadisəsi deyil, həm də təbiətin və həyat dövrünün tənzimlənməsi baxımından böyük əhəmiyyət daşıyır. Qeyd edək ki, 2025-ci ilin Yay Gün Dönümü 21 iyun 2025-ci ildə reallaşacaq. Bu tarix Şimal Yarımkürəsi üçün ilin ən uzun günü və ən qısa gecəsi deməkdir. Günəş həmin tarixdə səmanın ən yüksək nöqtəsinə çatacaq və gün işığının müddəti maksimuma yüksələcək. Meteoroloji baxımdan yay fəsli bir müddət əvvəl başlasa da, astronomiya təqvimində yay rəsmi olaraq məhz 21 iyunda başlayır.

Azərbaycanın da daxil olduğu Şimal Yarımkürəsi ölkələrində 21 iyunda kölgələr ilin ən qısa halını alır. Bu tarixdən sonra gecələr qısalmağı dayandırır və yenidən uzanmağa başlayır. Eyni şəkildə, 2025-ci ilin Qış Gün Dönümü isə 21 dekabr 2025-ci ildə müşahidə olunacaq. Bu hadisə Şimal Yarımkürəsi üçün ilin ən uzun gecəsini və ən qısa gününü təmsil edir. Qış Gün Dönümündən sonra günlər tədricən yenidən uzanmağa başlayır. Soyuq hava öz təsirini artırsa da, işıqlı günlərin müddətinin artması qış aylarında bir çox insana psixoloji cəhətdən müsbət təsir edir. Astronomiya təqvimində bu tarix qış fəslinin rəsmi başlanğıcı kimi qəbul edilir.

Gün dönümləri min illərdir bəşəriyyət üçün xüsusi bir məna kəsb etmişdir. Qədim sivilizasiyalar, əkinçiliklə məşğul olan cəmiyyətlər və təqvim hazırlayan xalqlar il dövrünü müəyyən etmək üçün bu hadisələri əsas götürüblər. Gün dönümlərinin əhəmiyyəti bunlardır: onlar mövsümlərin rəsmi başlanğıcını təyin edir, təqvim hesablamalarında əsas rol oynayır və kənd təsərrüfatı fəaliyyətləri üçün istiqamətvericidir. 2025-ci ilin Gün dönümü tarixləri gündəlik həyatda hiss olunan işıq müddətlərinə də birbaşa təsir göstərəcək. 21 iyundan sonra günlər qısalmağa başlayır, 21 dekabrdan sonra isə yenidən uzanır. Bu dəyişikliklər yuxu rejiminə, əkinçilik fəaliyyətlərinə və enerji istifadəsinə kimi bir çox sahədə öz təsirini göstərir.