Torpaq və Su İtkisi: Qida Təhlükəsizliyi və Gələcəyə Birbaşa Təhdid

Harran Universitetinin Kənd Təsərrüfatı Fakültəsinin müəllimi və TEMA Fondunun Şanlıurfa üzrə nümayəndəsi, professor Dr. Əli Rza Öztürkmen, torpaq və su ehtiyatlarının itməsinin qida təhlükəsizliyini və gələcəyi birbaşa risk altına aldığını vurğulayıb. O, 5 Dekabr - Dünya Torpaq Günü münasibətilə verdiyi açıqlamada, müasir texnologiyanın bir çox sahədə irəliləməsinə baxmayaraq, əsas resurs olan torpağı yenidən yarada bilmədiyini diqqətə çatdırıb. Öztürkmen bildirir ki, eroziya həm Türkiyənin, həm də bütün dünyanın ən böyük ekoloji və iqtisadi problemlərindən biridir. Biz torpağın nə qədər əhəmiyyətli olduğunu onu itirdiyimiz zaman başa düşəcəyik. Bu səbəbdən, bu qiymətli əmanəti gələcək nəsillər üçün qorumaq məqsədilə torpağın pisləşməsinin qarşısını almaq üçün əlimizdən gələni etməliyik.

Professor xəbərdarlıq edir ki, firavan iqtisadiyyat qurmaq və daha yaxşı ölkə yaratmaq üçün torpaq və su ehtiyatlarının dəyərini bilmək mütləq şərtdir. O, aclığın və quraqlığın əsas səbəbinin məhz bu iki vacib sərvətin yoxluğu olduğunu dəfələrlə qeyd edir. Aparılan araşdırmalara əsaslanaraq, Öztürkmen dünya torpaqlarının artıq 33 faizinin deqradasiyaya uğradığını bildirir. Rəhbər orqanların hazırladığı işlər göstərir ki, əgər lazımi tədbirlər görülməzsə, 2050-ci ilə qədər dünya torpaqlarının 90 faizinin pisləşmə ehtimalı var. Torpaq sahəsinin azalması birbaşa olaraq qida məhsullarının azalması deməkdir.

Bu problem Türkiyə üçün də aktualdır. Hazırda ölkə əhalisi 86 milyondur və adambaşına düşən kənd təsərrüfatı sahələrinin miqdarı getdikcə azalır. Aparılan bir təhlilə görə, əhali 10 faiz artdığı halda, əkin sahələrinin miqdarı 20 faiz azalır. Bu, əhalinin hər bir fərdi üçün əldə edilə bilən qida məhsullarının miqdarının azalması deməkdir ki, bu da strateji baxımdan ciddi təhlükədir. Torpaq ehtiyatlarının tükənməsi demoqrafik təzyiq ilə birləşərək, ölkənin qida müstəqilliyini sarsıdır.

Nəticədə, bütün dünyada aclıqla mübarizə aparan insanların sayı çox böyükdür – professor bu rəqəmin 828 milyon olduğunu xatırladır. Bu çətinliklərin öhdəsindən gəlmək üçün kənd təsərrüfatı istehsalının tənzimlənməsinə məhsuldarlıq əsas götürülməlidir. Eyni zamanda, fermerlər və istehlakçılar kənd təsərrüfatı məhsullarından səmərəli və düzgün şəkildə istifadə etməlidirlər ki, mövcud qida ehtiyatları israf edilməsin və gələcək nəsillərin ehtiyacları təmin olunsun.