Süni İntellektin Gizli Qiyməti: E-Zibil Problemi!

Süni intellektin gətirdiyi inqilab, təəssüf ki, bizim planet üçün böyük bir ekoloji problemə çevrilir. Süni intellekt, gündəlik həyatımızda getdikcə daha çox yer tutduqca, məlumat mərkəzləri, nəhəng hesablama gücünə sahib olan GPU və CPU aparatları ilə dolmağa başlayır. Lakin Çin Elmlər Akademiyası, Kaliforniya Universiteti və Lehman Universitetinin birgə apardığı yeni bir araşdırmaya görə, bu aparatlardan yaranan elektron tullantılar (e-zibil) problemi nəzərə alınmamalıdır. Tədqiqatçılar hesab edir ki, süni intellekt 2020-ci ildən 2030-cu ilə qədər cəmi 5 milyon ton e-zibil yarada bilər ki, bu da təxminən 25 milyard iPhone 16 Pro-nun çəkisinə bərabərdir! Süni intellektin görünməyən qiyməti: İllik 500.000 ton e-zibil! E-zibilin əksər hissəsi Şimali Amerika, Şərqi Asiya və Qərbi Avropadakı məlumat mərkəzlərindən yaranır. Araşdırmaya görə, bu tullantıların 58%-i Şimali Amerikadan, 25%-i Şərqi Asiyadan, 14%-i isə Qərbi Avropadan gəlir. Məlumat mərkəzlərindəki aparatlar, süni intellekt texnologiyası daha çox güc və sürət tələb edən tətbiqlərə doğru inkişaf etdikcə, adətən hər bir neçə ildən bir dəyişdirilir. Xüsusilə böyük texnologiya şirkətləri süni intellekt yarışında önə çıxmaq üçün ən son texnologiyalı aparatları almağa üstünlük verirlər. Bu, köhnə aparatların sürətli şəkildə ləğv olunmasına və e-zibil miqdarının artmasına səbəb olur. Tədqiqatçılar sadə bir həll yolu təklif edirlər: Əgər süni intellekt məlumat mərkəzlərindəki serverlərin istifadə müddəti uzadılırsa, e-zibil miqdarını 58% azaltmaq mümkündür. Məsələn, bəzi süni intellekt cihazlarının modulları daha az tələbkar işlər üçün yenidən istifadə oluna bilər. Ancaq böyük şirkətlərin bu təklifi qarşılayıb-qarşılamayacağı mübahisə mövzusu olaraq qalır. Çünki texnologiya nəhəngləri sürətlə inkişaf edən süni intellekt sahəsində ən müasir aparatlardan istifadə etməyə üstünlük verirlər. Meta kimi şirkətlər də serverlərin istifadə müddətini uzatmaq planlarından vaz keçib, növbəti nəsil cihazlarına keçməyi üstün tuturlar. Görünür ki, süni intellekt dünyasında bu sürətli aparat yeniləmə dövrü nəinki karbon izimizi artıracaq, həm də e-zibil problemimizi daha da ağırlaşdıracaq. Ekoloji cəhətdən təmiz bir süni intellekt gələcəyi üçün aparatlardan daha davamlı şəkildə istifadə edilməli və təkrar emal prosesləri təkmilləşdirilməlidir. İnkişaf edən texnologiyanın kölgəsində e-zibil daha böyük bir ekoloji problemə çevrilir və həll yolu yalnız texnologiyadan istifadə etməkdə deyil, həm də onu düzgün idarə etməkdədir. Bu məsələ barədə fikirlərinizi aşağıdakı şərhlər bölməsində bizimlə bölüşün.

Sizin nə düşünürsünüz? Fikirlərinizi aşağıdakı şərhlər bölməsində bizimlə paylaşın.